منشور برابری جنسیتی
منشور برابری جنسیتی در گفتمان انسان‌گرای شهروندی
زن، به‌عنوان نیمی از جامعه انسانی، نقشی بنیادین در ساخت تمدن، فرهنگ، و توسعه پایدار دارد. با این حال، در بسیاری از جوامع، زنان با تبعیض‌های ساختاری، فرهنگی و قانونی مواجه‌اند که مانع از تحقق کامل حقوق و ظرفیت‌های انسانی آنان می‌شود. منشور حاضر، با تکیه بر اصول انسان‌گرای شهروندی، در پی آن است که حقوق زنان را به‌عنوان حقوقی ذاتی، غیرقابل‌تفکیک و برابر با مردان، به رسمیت بشناسد و چارچوبی برای حمایت، توانمندسازی و مشارکت فعال آنان در همهٔ عرصه‌ها فراهم آورد.
برابری جنسیتی، یکی از ارکان بنیادین عدالت اجتماعی، توسعه پایدار، و صلح درون‌زا در جوامع انسانی است. در بسیاری از جوامع، زنان با موانع ساختاری، فرهنگی و قانونی مواجه‌اند که مانع از تحقق کامل ظرفیت‌های انسانی آنان می‌شود.این منشور ، با هدف تبیین حقوق بنیادین زنان، رفع تبعیض جنسیتی، و ارتقاء جایگاه آنان در تمامی عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی، در چارچوب گفتمان انسان‌گرای شهروندی تدوین شده است.
انسان‌گرای شهروندی جریانی فکری و اجتماعی است که بر پایه کرامت انسانی، عقلانیت اخلاقی، و مشارکت برابر در ساختارهای اجتماعی و سیاسی بنا شده است. این جریان، با تأکید بر حقوق فردی و جمعی، خواهان جامعه‌ای است که در آن هر انسان، فارغ از جنسیت، به‌عنوان شهروندی برابر، فعال و مسئول شناخته شود. در این چارچوب، زن نه به‌عنوان «دیگری»، بلکه به‌عنوان کنشگری مستقل و برابر در ساخت جامعه مدنی حضور دارد.
در گفتمان انسان‌گرای شهروندی، انسان در مقام شهروند، فارغ از جنسیت، نژاد، قومیت یا باور، دارای کرامت ذاتی، حقوق برابر، و توانایی مشارکت فعال در ساخت جامعه است. این جریان، بر پایه ارزش‌های جهانی چون آزادی، برابری، عدالت، و همبستگی انسانی بنا شده و در پی آن است که هر فرد، به‌مثابه کنشگر اجتماعی، در تعیین سرنوشت خود و جامعه نقش‌آفرین باشد.
در گفتمان انسان‌گرای شهروندی، کرامت انسانی، آزادی، و برابری حقوقی، اصول بنیادین هستند. این منشور با هدف تحقق عدالت جنسیتی، رفع تبعیض ساختاری، و تضمین حقوق زنان در همهٔ عرصه‌های زندگی اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تدوین شده است. بر اساس این منشور، زن نه به‌عنوان «دیگری»، بلکه به‌عنوان شهروندی کامل، فعال و برابر در ساخت جامعهٔ مدنی شناخته می‌شود.
اصول بنیادین منشور
- اصل برابری حقوقی
همهٔ انسان‌ها، فارغ از جنسیت، از حقوق و آزادی‌ها و فرصت‌های برابر برای شکوفایی برخوردارند.هیچ قانونی، سیاستی یا عرفی نباید موجب تبعیض، محدودیت یا محرومیت زنان شود.
- اصل کرامت انسانی
زن، به‌عنوان انسان، دارای کرامت ذاتی است که باید در همهٔ سطوح اجتماعی، حقوقی و فرهنگی محترم شمرده شود.
- اصل آزادی انتخاب و خودمختاری
زنان باید در انتخاب مسیر زندگی، شغل، باور، پوشش و سبک زیست خود آزاد باشند و از حمایت قانونی در برابر اجبار و تبعیض برخوردار شوند.
- اصل مشارکت برابر در قدرت و منابع
زنان باید در تمامی نهادهای تصمیم‌گیری، از خانواده تا حکومت، سهم برابر و مؤثر داشته باشند.
- اصل حمایت و توانمندسازی
جامعه و دولت موظف‌اند از زنان در برابر خشونت، تبعیض، فقر، و محرومیت حمایت کنند و زمینهٔ رشد و شکوفایی آنان را فراهم آورند.
- اصل عدالت در دسترسی
زنان باید به آموزش، سلامت، اشتغال، منابع مالی، و خدمات عمومی به‌طور برابر و بدون تبعیض دسترسی داشته باشند.
- اصل برابری و منع تبعیض
زنان و مردان از حقوق و آزادی‌های برابر برخوردارند، بدون هیچ‌گونه تبعیض بر اساس جنسیت.
تبعیض مستقیم یا غیرمستقیم علیه زنان در قانون، عرف، یا سیاست‌گذاری ممنوع است.
- اصل مشارکت سیاسی و اجتماعی
زنان حق دارند در تمامی سطوح تصمیم‌گیری سیاسی، از رأی دادن تا نامزدی در انتخابات، مشارکت فعال داشته باشند.حضور برابر زنان در نهادهای دولتی، شوراها، و ساختارهای قدرت باید تضمین شود.
بندهای اجرایی منشور
در راستای تحقق اصول فوق، مفاد اجرایی منشور به شرح زیر اعلام می‌گردد:
- هر زن حق دارد از حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برابر با مردان برخوردار باشد.
- هر زن حق دارد بدون تبعیض جنسیتی به آموزش باکیفیت، در همهٔ سطوح و رشته‌ها دسترسی داشته باشد.
- هر زن حق دارد در انتخاب مسیر زندگی، شغل، تحصیل، باور، پوشش، سبک زیست و فعالیت اجتماعی آزادانه تصمیم بگیرد و از فرصت‌های برابر در بازار کار بهره‌مند شود.
- هر زن حق دارد در فرآیندهای قانون‌گذاری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ملی، صدای مؤثر و شنیده‌شده‌ای داشته باشد.
- هر زن حق دارد در عرصهٔ سیاست، از حق رأی، نامزدی، و مشارکت در نهادهای تصمیم‌گیر بهره‌مند باشد.
- هر زن حق دارد مالکیت کامل بر بدن خود داشته باشد و از حق انتخاب در مسائل مربوط به سلامت، بارداری، زایمان و پوشش برخوردار باشد.
- هر زن حق دارد به خدمات بهداشتی و درمانی مناسب، به‌ویژه در حوزه سلامت باروری، بارداری و زایمان دسترسی داشته باشد.
- هر زن حق دارد از حمایت قانونی در برابر خشونت خانگی، آزار جنسی، تبعیض ساختاری و تهدیدهای اجتماعی برخوردار باشد.
- هر زن حق دارد در رسانه‌ها، فرهنگ و هنر، بدون کلیشه‌های جنسیتی و تحقیرآمیز، نمایندگی شود.
- .هر زن حق دارد در خانواده، از حق برابر در تصمیم‌گیری، حضانت فرزند، ارث، و روابط زناشویی برخوردار باشد.
- هر زن حق دارد به زبان مادری خود آموزش ببیند و در حفظ هویت فرهنگی‌اش آزاد باشد.
- .هر زن حق دارد در محیط کار از حقوق برابر، دستمزد منصفانه، امنیت شغلی، و فرصت‌های ارتقاء برخوردار باشد.
- هر زن حق دارد مالکیت مستقل بر دارایی، اموال، و قراردادهای قانونی داشته باشد.
- .هر زن حق دارد در برابر هرگونه قانون، عرف یا سیاست تبعیض‌آمیز، اعتراض کند و خواهان اصلاح باشد.
- هر زن حق دارد در تعریف هویت اجتماعی خود، مستقل از نقش‌های سنتی یا تحمیلی، مشارکت داشته باشد و خود را آنگونه که هست، ابراز کند.
- .هر زن حق دارد در شرایط بحران، جنگ، مهاجرت یا فقر، از حمایت ویژه و فوری برخوردار شود.
مسعد سلیتی
معرف جریان انسان گرای شهروندی
جریان سوم شهروندی ، جریان فکری_فرهنگی انسان گرای شهروندی که با محوریت انسان و شهروند و برمبنای آموزههای حقوق بشر و شهروندی، آزادی‌های اساسی و معیارهای انتخابات شفاف _ آزاد و عادلانه به‌عنوان سومین جریان فکری بهموازات جریان فکری «اسلامگرا» که با محور دین و مذهب و تاریخ ۱۴۰۰ ساله و جریان فکری «ناسیونالیسم» با محور نژاد و زبان و تاریخ باستان و جریان فکری کمونیستی با محوریت ماتریالیسم تاریخی، طبقه کارگر، مبارزه طبقاتی و مالکیت اشتراکی بنیانگذاری گردید.