جریان سوم شهروندی چیست؟

جریان سوم شهروندی چیست؟

گفتمان فکری جریان سوم شهروندی ،مکتب انسان گرای ،شهروندی و آزادی

جریان سوم شهروندی ، جریان فکری_فرهنگی انسان گرای شهروندی که براساس مکتب انسان گرای و شهروندی و آزادی با محوریت انسان و شهروند و برمبنای آموزه‌های حقوق بشر و شهروندی، آزادی‌های اساسی و معیارهای انتخابات شفاف _ آزاد و عادلانه به‌عنوان سومین جریان فکری به‌موازات جریان فکری «اسلام‌گرا» که با محور دین و مذهب و تاریخ ۱۴۰۰ ساله و جریان فکری «ناسیونالیسم» با محور نژاد و زبان و تاریخ باستان و جریان فکری کمونیستی با محوریت ماتریالیسم تاریخی، طبقه کارگر، مبارزه طبقاتی و مالکیت اشتراکی برای دولت حقوقی ( دولت حقوق بشر و شهروندی و آزادی ها ) پس از اعتراضات دی ماه 1396 بنیان‌گذاری گردید.

جریان سوم شهروندی از نظر گفتمان فکری دارای استقلال گفتمانی است و به موازات جریان فکری اسلامگرا که با محور دین ،مذهب ،تاریخ اسلام و سنت حکمرانی اسلامی و جریان فکری ناسیونالیسم با محور نژاد ،زبان ،تاریخ باستان و حکمرانی شاهنشاهی برای تغییر اندیشه ها و پرورش انسان جدید و هژمونیک نمودن گفتمان انسان گرای شهروندی و حکمرانی دولت انسان فعالیت می کند.

جریان سوم شهروندی ، سومین جریان فکری و کنشگری در ایران است جریانی که هم از نظر گفتمان فکری و هم از نظر روش کنشگری مستقل از سایر جریان های فکری ،فرهنگی ،سیاسی و روش های کنشگری در ایران است و دارای ویژگی های که آن را از دیگر جریان های فکری و روش های کنشگری متمایز می نماید.

جریان سوم شهروندی ،بر خلاف گفتمان ناسیونالیستی که باور به حقوق بشر ایرانی خودساخته یا گفتمان اسلامگرای معتقد به حقوق بشر اسلامی ،معتقد و متعهد به رعایت ،احترام و اجرای آموزه های حقوق بشر در کلیه اسناد بین المللی حقوق بشر دارد.

مسعد سلیتی نظریه پرداز و بانی جریان سوم شهروندی ،فعال حقوق بشر و شهروندی،صلح طلب ،شهروندباور، انسان گرا ،مدافع حقوق زنان و کودکان و محیط زیست است وی این جریان فکری، فرهنگی، مدنی را منطبق باروح زمانه و جهت‌گیری اجتماعی و فرهنگی این دوره ایران و همسو با اوضاع عمومی فرهنگی، فکری، اخلاقی، معنوی و سیاسی ایران که برمبنای مکتب انسان گرای شهروندی و آزادی و با محوریت انسان و شهروند و براساس آموزه‌های حقوق بشر و شهروندی و آزادی‌های اساسی بنیان گذاری نمود.

لوگوی جریان انسان گرای شهروندی

جریان سوم شهروندی ،جریان انسان گرای شهروندی برخلاف گفتمان های ناسیونالیستی ،اسلامگرا و کمونیستی که قائل به تفکیک و تقسیم حقوق بشری منطبق با ویژگی های فکری خود هستند و برخی از حقوق بشر را در این حقوق و برخی دیگر را خارج حقوق بشر می دانند ،حقوق بشر را برابر اسناد بین المللی حقوق بشر جهانشمول ،وابسته به یکدیگر ،تقسیم ناپذیر و غیر قابل می داند.

جریان سوم شهروندی ،جریانی است که تاکنون در ساختار حاکمیت حضور نداشته و از شخصیت ها و گروه های مدنی خارج از حاکمیت بوجود آمده و نقشی در تصمیم گیری سیاسی –اقتصادی و قانونگذاری کشور نداشته اند حال آنکه جریان های ناسیونالیست و اسلامگرا در درون حاکمیت حضور داشته و از احزاب و گروه ها وشخصیت های صاحب منصب ،بانفوذ و شریک در قدرت تشکیل شده اند و طی ده ها قدرت و حاکمیت را در ایران در اختیار داشتند.

لیبرالیسم و سکولاریسم از بستر مکتب انسان گرای و شهروندی ظهور کردند بنابراین باور به اندیشه لیبرال یا سکولار مستلزم پذیرش انسان گرای شهروندی است.

روش کنشگری ،مدنی تغییر یا تغییر

جریان سوم شهروندی از نظر روش کنشگری ،دارای روش کنشگری مدنی تغییر است که برای تغییر مسالمت آمیز در قانون اساسی و قوانین عادی بر مبنای تناسب با اسناد بین الملل حقوق بشر و حکمرانی خوب و تحقق دولت حقوق بشر و شهروندی و آزادی های اساسی در کنار روش های کنشگری محافظه کار اصولگرا که بر حفظ وضعیت موجود و ثبات و نظم کنونی اعم از قوانین ،شیوه مدیریت و حکمرانی ،روش کنشگری اصلاح طلبی که مبتنی بر اصلاح روش محافظه کاران در مدیریت و سیاست داخلی و خارجی ، روش کنشگری دگرگون ساز برانداز که بر براندازی و سرنگونی و دگرگونی کامل و ساختاری نظام سیاسی –فرهنگی-نظامی-اقتصادی کنونی و برقراری نظم و ساختاری جدید فعالیت می کند.

کنشگری مدنی تغییر جریان سوم شهروندی ،روش کنشگری مدنی مسالمت آمیز ،خشونت پرهیز ، آگاهانه ،ارادی ،معنادار و هدفمندی است که برای تغییر وضعیت موجود با ده ها شیوه عملی برای دستیابی به اهداف مورد پذیرش این جریان است .

کنشگری مدنی تغییر ،روشی است که به وسیله آن کنشگران مدنی تغییرخواه که انفعال و تسلیم را نپذیرفته و کنشگری را ضروری می دانند ، می توانند کنشگری مدنی متنوع و کاربردی خود را با انتخاب یکی از ده ها روش آن بنا به شرایط و اوضاع واحوال موجود انجام دهند.

اهداف جریان سوم شهروندی

جریان سوم شهروندی،با هدف تغییر نظام فکری و اندیشه‌ها، نگرش‌ها و روش‌ها شهروندان از سنتی به توسعه‌یافته شهروندی و هژمونیک کردن گفتمان انسان گرای شهروندی ،پرورش انسان جدید و تحقق دولت حقوقی ( دولت حقوق و آزادی ها ) یا همان دولت انسان فعالیت می کند ، این جریان دارای اصولی که قواعد و هنجارها و ارزش های هستند که جریان شهروندی بر آنها استوار می باشد.

جریان سوم شهروندی که با توجه به مسئولیت‌پذیری تک‌تک شهروندان در قبال سرنوشت خود و دیگر شهروندان و منافع و ثروت‌های عمومی و حال و آینده کشور و محیط پیرامونی بنیان‌گذاری شده دارای اهداف ده گانه توسعه شهروند (انسان) و پرورش انسان جدید ،تقویت روحیه مسئولیت پذیری ومشارکت شهروندان‌‌، افزایش نظارت عمومی شهروندان‌‌، ارتقاء تاثیرگذاری برتصمیمات مقامات‌‌، افزایش روحیه مطالبه گری شهروندان و پاسخگویی مدیران‌‌، حاکمیت قانون و احترام به حقوق بشر و شهروندی ،محیط زیست گرایی ،مشارکت در ساختار قدرت،دستیابی به دولت رفاه و تحقق دولت حقوقی می باشد.

پرورش انسان جدید

جریان سوم شهروندی پرورش انسان جدید توسعه یافته را اولین هدف خود می داند.انسان جدید ، شهروندی است انسان گرا ،شهروندباور ،برابری خواه ،دموکراسی طلب ،مدرن و پیشرو که اندیشه ها ، نگرش ها و روش های وی منطبق باروح زمانه و آموزه های حقوق بشر و شهروندی و آزادی های بنیادین است.انسان جدید ، انسان توسعه یافته ای که به حقوق و تکالیف شهروندی آگاه است و اجازه تعدی به حقوق و آزادی های خود یا سلب آنها را نمی دهد ، انسان جدید بطور مسالمت آمیز با روش کنشگری مدنی تغییر در پی دستیابی به این حقوق و آزادی ها است.انسان جدید که باور به همه حقوق انسانی و شهروندی دارد با نگرشی انسان گرانه و شهروندباورانه دیدگاه های خود را در همه حوزه ها بیان می کند.انسان جدید همه شهروندان ایرانی را صرف نظر از جنسیت ،نژاد ،دین ، مذهب ، زبان ،قومیت و عقیده ای سیاسی دارای حقوق بشر و شهروندی برابر و یکسان می داند و تفاوت در این ویژگی ها را عامل تفاوت در حقوق نمی داند.

اصول جریان سوم شهروندی

جریان سوم شهروندی دارای اصولی است که قواعد و هنجارها و ارزش‌های آن هستند‌‌، اصولی که بر پایه آنها استوار است و رشد وتوسعه جریان نیزبه استواری این اصول وابسته است به باور این جریان این اصول مبنای وضع حقوق وآزادی‌های شهروندان‌‌، قوانین‌‌، اعلامیه‌‌، رفتارها ورابطه نهادها ومقامات و مسئولین با شهروندان می‌باشد.اصل نظارت همگانی‌‌، اصل حاکمیت قانون و رعایت حقوق شهروندان‌‌، اصل برابری وعدم تبعیض درتوزیع فرصت‌‌، قدرت‌‌، ثروت‌‌، خدمات و تطبیق قانون‌‌، اصل شایسته سالاری‌‌، اصل تعهد به رعایت منافع شهروندان‌‌، اصل ارتباط وگفت‌وگو‌‌، اصل ملی بودن حقوق شهروندی‌‌، اصل آزادی دسترسی به اطلاعات و شفافیت‌‌، اصل پذیرش تنوع‌‌، اصل مطالبه گری‌‌، اصل پاسخ گویی‌‌، اصل قابل تقسیم نبودن و وابستگی حقوق بشر وشهروندی‌‌، اصل بردباری و تحمل پذیری‌‌، اصل عینیت حقوق بشر و شهروندی‌‌، اصل تقسیم کار و نمایندگی مقامات‌‌، اصل تناسب‌‌، اصل برائت و اصل مسئولیت پذیری شهروندان ایرانی اصول هجده گانه حاکم بر جریان سوم شهروندی می باشند.

ماهیت و پایگاه اجتماعی جریان سوم شهروندی ،ائتلاف مدنی روشنفکر ،جامعه مدنی و گروه های حاشیه ای

جریان سوم شهروندی در ایران دارای ماهیتی مدنی است که از سازواری ( ائتلاف ) مدنی جامعه مدنی و گروه های حاشیه ای متشکل از سازمان های مردم نهاد،گروه های خودیاری، شورایاری ها، فعالان حقوق بشر و شهروندی ،زنان،مدنی ،فرهنگی، اجتماعی، محیط زیستی ، کارگران، معلمان، کارگران، هنرمندان، نویسندگان ، دانشجویان، جوانان،اقوام، اقلیت‌های مذهبی و دینی بوجود آمده است در حالی جریان های مذکور ماهیت آنها سیاسی و از احزاب و گروه ها و فعالان سیاسی تشکیل شده اند.

حقوق بشر

جریان سوم شهروندی براساس آموزه های حقوق بشر و شهروندی و آزادی های اساسی بنیان گذاری شده و برای تحقق دولت حقوقی ،دولت حقوق بشر و شهروندی فعالیت می کند که از عمق فکری بسیار گسترده و عظیمی برخوردار است و تمام حقوق را به پشتیبانی خود به همراه دارد حقوق فطری و موضوعه منصوص در قانون اساسی ،قوانین عادی و اعلامیه های جهانی و دکترین حقوقی اندیشه جریان سوم شهروندی را پشتیبانی می کند.

جریان سوم شهروندی ،بر خلاف گفتمان ناسیونالیستی که باور به حقوق بشر ایرانی خودساخته یا گفتمان اسلامگرای معتقد به حقوق بشر اسلامی ،معتقد و متعهد به رعایت ،احترام و اجرای آموزه های حقوق بشر در کلیه اسناد بین المللی حقوق بشر دارد.

جریان انسان گرای شهروندی برخلاف گفتمان های ناسیونالیستی ،اسلامگرا و کمونیستی که قائل به تفکیک و تقسیم حقوق بشری منطبق با ویژگی های فکری خود هستند و برخی از حقوق بشر را در این حقوق و برخی دیگر را خارج حقوق بشر می دانند ،حقوق بشر را برابر اسناد بین المللی حقوق بشر جهانشمول ،وابسته به یکدیگر ،تقسیم ناپذیر و غیر قابل می داند.

جریان سوم شهروندی حقوق بشر پایه ای ضروری برای دستیابی به توسعه پایدار می داند و حقوق مدنی ، فرهنگی ، اقتصادی ،سیاسی و اجتماعی و حق توسعه بخش های آن ،را به یکدیگر وابسته و با هم پیش می روند و حقوق وآزادی های انسانی تنها به میزان آزادی انتخاب ،عقیده، بیان ،اعتراض و… محدود نشده بلکه انسان بدون غذا ، تحصیلات و مسکن مناسب آزاد نمی باشد و از حقوق انسانی برخودار نیست ،بنابراین تضمین های اساسی اجتماعی و منابع اقتصادی و دسترسی به ثروت ،فرصت و خدمات بخش اهم از حقوق بشر است.

جریان سوم شهروندی بر این باور است که به موجب اصل جهانی بودن حقوق بشر، حقوق همه انسان ها در تمام نقاط جهان یکسان است و باید بطور برابر برای همه انسان ها در سراسر جهان تفسیر و اجرا گردد و در هیچ نقطه ای حقوق بشر قابل تغییر، تبدیل ، کاهش یا افزایش نمی باشد .

جریان سوم شهروندی بر این باور است که تفاوت های جنسیتی ، نژادی ، زبانی، دینی و فرهنگی باعث به وجود آوردن انواع مختلف حقوق بشر در جهان نمی شود و تنوع و تفاوت فرهنگی انسان ها باعث تنوع و تفاوت حقوق بشر در جهان نمی باشد بلکه حقوق بشر برای همه انسان ها صرف نظر از همه اين تفاوت ها در همه جا ثابت و يکسان است.

گام به گام جریان سوم شهروندی برای تحقق دولت حقوقی

جریان سوم شهروندی برای دولت حقوقی ( دولت حقوق بشر و شهروندی و آزادی ها ) بنیان‌گذاری شده است ،این جریان دستیابی به دولت حقوقی بعنوان هدف غایی خود را در اعمال پروسه متکامل گام به گام روشنگری ، توانمند سازی شهروندان ، سازواری ( ائتلاف) مدنی ، فرمان مدنی ، بازنگری همه جانبه قانون اساسی ، انتخابات شفاف،آزاد و عادلانه ، انتخاب و انتصاب مدیران توسعه یافته می داند.

هویت ملی در جریان سوم شهروندی ،هویت شهروندی و انسانی

جریان سوم شهروندی ،هویت ملی را هویت شهروندی می داند و برخلاف باور ناسیونالیست ها هویت ملی را هویتی مبتنی بر نژادی و زبانی و باستان گرایانه یا باور اسلامگرایان هویت اسلامی نمی داند. و در حوزه فرهنگ باور به تنوع فرهنگی و زبانی دارد و همه گروه های فرهنگی و زبانی و مذهبی را دارای حقوق برابر می داند و بر خلاف گفتمان ناسیونالیستی ،اسلامگرا و کمونیسیم در پی یکسان سازی فرهنگی نمی باشد. جریان شهروندی ،جریانی عقلانی و بر مبنای داده های علمی عمل می کند و برخلاف گفتمان های ناسیونالیستی ،اسلامگرا یا کمونیسم از تاریخ سازی جعلی و ایدئولوژی نمودن فرهنگ ،سیاست ،آموزش ، مدیریت و قانونگذاری جلوگیری می کند .

برابری خواه

جریان سوم شهروندی ،برابری خواه است و همه شهروندان صرف نظر از جنسیت ،قومیت ،زبان دین ،مذهب و عقیده سیاسی دارای حقوقی یکسان و برابر می داند .

جریان سوم شهروندی به عنوان جریان فکری فرهنگی انسان گرایانه شهروندی برخلاف رویکردهای نژادی ، قومی ، دینی ،مذهبی ،ناسیونالیستی ،شونیستی و باستان گرایی همه شهروندان ایرانی از هر جنسیت ، نژاد ، دین ، مذهب ، قومیت ، زبان ، فرهنگ ، منطقه جغرافیایی ،عقیده سیاسی و هر گروه اجتماعی را دارای حقوق‌‌ بشر و شهروندی یکسان و برابرمی دانند . این جریان با محوریت انسان و شهروند و باور به همه اصول و آموزه های حقوق بشر و شهروندی از جمله اصول برابری و عدم تبعیض بنیان گذاری گردید.

شکل حکومت ،جمهوری

جریان شهروندی ،جریان جمهوری خواهی که باور به دموکراسی در اداره کشور دارد و متعهد به گردش قدرت از طریق برگزاری انتخابات دوره‌ای شفاف‌، آزاد وعادلانه منطبق با اصول و ارزش‌‌های حقوق بشر و شهروندی‌، معیارهای جهانی انتخابات آزاد و عادلانه‌ است.

نوع اداره حکومت ،دموکراسی

جریان سوم شهروندی برخلاف ویژگی های حکمرانی غیردموکراتیک و استبدادی ، تبعیض آمیز و نابرابر ، بی اعتنا به حقوق بشر و آزادی ها شهروندان و جنگ و نزاع در روابط خارجی جریان های اسلامگرا ، ناسیونالیسم و کمونیسم باور به حکمرانی خوب دموکراسی خواه ،آزادی گرایانه ، برابری خواه، توسعه اقتصادی و رفاه ، متعهد به احترام و تضمین حقوق و آزادی های شهروندان ،پرورش انسان جدید و صلح طلب و داشتن روابط مسالمت آمیز با کشورها و تعامل با نظام بین الملل است.

عقلانیت علمی

جریان سوم شهروندی ،جریانی عقلانی و بر مبنای داده های علمی عمل می کند و برخلاف گفتمان های ناسیونالیستی ،اسلامگرا یا کمونیسم از تاریخ سازی جعلی و ایدئولوژی نمودن فرهنگ ،سیاست ،آموزش ، مدیریت و قانونگذاری جلوگیری می کند .

بازسازی ایران

بازسازی ایران یکی از مهم ترین اهداف جریان سوم شهروندی است و آن را فرایندی با هدف دولت سازی ،کارآمدی و تمدید آن که با بازنگری و تصویب قانون اساسی شایسته و ایجاد نهادهای جدید دولتی و عمومی توسعه گرا برای دستیابی به دولت توسعه خواه شهروندی جهت بازسازی وضعیت اقتصادی ،فرهنگی ،اجتماعی ،سیاسی ،قانونگذاری و مدیریتی ایران حاصل می گردد ،موفقیت این بازسازی همه جانبه وابسته به این دولت سازی ایران است.

حقوق زنان

شعار جریان سوم شهروندی = من نسل برابری هستم

جریان سوم شهروندی با ترویج من نسل برابری هستم ،زنان را مستحق بهره‌مندی از حقوق شهروندی برابر و یکسان با مردان در همه عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مدنی، قانون‌گذاری و مدیریتی دانسته و بدون دستیابی به برابری جنسیتی نمی‌توانیم آینده‌ای پایدار یا برابر داشته باشیم.

جریان سوم شهروندی حقوق زنان شامل کلیه حقوق فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، مدنی، سیاسی، قضایی و تأمین امنیت است. حق زندگی، مالکیت، تحصیل، رای و شرکت انتخابات و انتخاب شدن، اشتغال و تصدی مناصب دولتی و عمومی، آزادی، مصونیت شخصی, برابری در مقابل قانون، عدم تبعیض، سلامت جسمی و روانی، آزادی در ازدواج، شرایط عادلانه و مناسب کار، حمایت از زنان حامله و مادران شیرده، آزادی از شکنجه و اعمال ظالمانه دیگر و برخورد غیرانسانی جزئی از حقوق شهروندی زنان می داند.

حقوق زنان، حقوقی است که تمام دوران زندگی زنان را شامل می‌شود و ایجاد مبحث جداگانه‌ای در حقوق تحت عنوان حقوق زنان و جدا کردن آن از حقوق عام‌تری که تمام انسان‌ها را از بدو تولد دارای حقوق می‌داند بدین‌جهت بوده است که زنان و دختران بنا به دلایل تاریخی و فرهنگی کمتر از مردان از حقوق عامه بشر و شهروندی بهره‌مند شدند و درواقع مردان حقوقی را که برای خود جایز دانستند برای زنان منظور ننمودند و آن‌ها را از شمول این حقوق خارج کردند.

خشونت علیه زنان

جریان سوم شهروندی ،خشونت علیه زنان و دختران همچنان یکی از رایج ترین موارد نقض حقوق بشر در جهان است برای محو خشونت علیه زنان ، دولت ،شهروندان و نهادهای مدنی باید برای اجرای اقدامات و برنامه‌های مؤثر با یکدیگر همکاری کنند.فرهنگ خشونت علیه زنان که اقدام خشن متکی بر آسیب یا رنج جسمی ،جنسی و روانی و اعمال محدودیت‌ها نسبت به زنان را مجاز ، عادی و توجیه می‌کند و نقش اساسی در خشونت علیه زنان دارد را باید با تصویب قوانین و برنامه‌های فرهنگی و هنری تغییر داد.

برای محو و نفی هرگونه خشونت علیه زنان و حمایت و تضمین حقوق و آزادی‌های اساسی زنان، جلوگیری از نقض این حقوق صرف جرم‌ انگاری رفتارهای خشونت‌آمیز علیه زنان و تشدید مجازات علیه مرتکبان کفایت نمی‌کند، بلکه باید گفتمان غالب در کشور و تمام قوانین و مقررات، تصمیمات نهادهای دولتی و عمومی، فرهنگ عمومی کشور و ساختار رسمی و غیررسمی را به‌گونه‌ای تدوین و ترسیم کرد.

گردش قدرت ،انتخابات شفاف -آزاد و عادلانه

جریان سوم شهروندی ،جریان مدنی تغییر که خواهان تغییر نحوه برگزاری انتخابات به نحوی که منطبق با معیارهای جهانی انتخابات آزاد و عادلانه باشد. بیطرفی کامل حاکمیت، احترام به اصل برابری نامزدها ،اتخاذ تدابیر لازم در دستیابی به انتخابات شفاف‌، آزاد و عادلانه ، حق دستیابی شهروندان ایرانی به نامزدهای انتخاباتی که به ایده‌‌ها‌، باورها یا منافع آنها نزدیک تر باشند ، حذف نظارت استصوابی و رد صلاحیت نامزدهای انتخاباتی توسط شورای نگهبان، پذیرش نتایج انتخابات با هر رویکردی ، جلوگیری از جعل، تقلب در آرای عمومی را بارزترین معیارهای انتخابات دوره‌ای شفاف‌، آزاد و عادلانه می‌داند.

نحوه انتخاب مقامات و مسئولین

جریان سوم شهروندی ،جریان مدنی خواهان تغییردر نحوه انتخاب و انتصاب مقامات و مدیران کشور است بگونه ای که مقامات و مدیران دستگاه های دولتی و عمومی اعم از روسای قوای سه گانه ، وزرا ، نمایندگان مجالس و اعضای شورای اسلامی شهر و روستا از شهروندان توسعه یافته انتخاب و انتصاب شوند. این جریان تصدی مسئوليت ها و مدیریت نهادها و دستگاه های دولتی و عمومی توسط شهروندان توسعه یافته را عامل مهمی در تحقق دولت حقوقی و حقوق و آزادی های شهروندان ایرانی ،برنامه ریزی و ادای وظایف و پیشرفت و توسعه کشور می داند.

قوه قضائیه مستقل

جریان سوم شهروندی ،جریان تغییر که باور به قوه قضائیه ای مستقل ، قانون مدار و پاسخگو در کشور با مدیریت شورای عالی قضایی برای تضمین استقلال مقامات قضایی در رسیدگی عادلانه است که اعضای آن توسط قضات انتخاب می شوند.

سیاست خارجی ،رعایت حسن همجواری و تعامل با نظام بین الملل

جریان سوم شهروندی حوزه سیاست خارجی بر اساس نیازها،خواسته ها،مطالبات و اراده شهروندان ایرانی با نقش قدرت مدنی و جهت گیری رشد و توسعه اقتصادی که با اولویت یافتن توسعه ی اقتصادی ، تقدم توسعه ملی و رفاه شهروندان ایرانی بر سایر اهداف، پذیرش نظام بین المللی موجود و تعامل با آن، گسترش و تعمیق هرچه بیشتر روابط با همسایگان_ سایر کشورها و سازمان های بین المللی ، تحسین وجه بین المللی و ارائه تصویری مطلوب در نزد جهانیان ، پرهیز از تنش و تقابل با نظام بین المللی ، دوری از مناقشات متضاد با منافع کشور ، استفاده حداکثری از ظرفیت های بین المللی در راستای توسعه کشورو دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و رفاه شهروندان ایرانی می باشد.

سیاست زیست محیط گرایی

جریان سوم شهروندی ،جریان مدنی تغییر است که باور به سیاست زیست محیط گرایی که بر اهمیت محیط زیست و حفاظت از تنوع زسیت محیطی ، دارا بودن جامعه ای سالم و محیط زیستی پاک و عاری از آلودگی تاکید دارد وحفاظت از محیط زیست ، جلوگیری از تخریب آن و آلودگی های آب ، هوا و خاک را از مهم ترین مسئولیت های دولت و شهروندان دانسته و سلامتی و بهداشت جسم و روان شهروندان ایرانی ، توسعه پایدار، رشد اقتصادی و کاهش بلایای طبیعی را در حفاظت محیط زیست است.

ملت سازی نوین ایران

جریان سوم شهروندی بر این باور است که با اعتراضات دی ماه 96 بذر ملت سازی نوین در ایران کاشته شد و این ملت سازی نوین با اعتراضات پسا مهسا جوانه زد ، ملت سازی نوینی که نه بر مبنای ناسیونالیسم و باستان و نه براساس شیعه گری و امت اسلام بلکه با تمرکز بر حل بحران ها و چالش های داخلی و خارجی بر محور انسان گرای شهروندی ، اعلامیه ها و میثاق های بین المللی حقوق بشر ،حقوق و آزادی ها ، دموکراسی ،مشارکت همه شهروندان ایرانی در اداره کشور ،مدرنیته ،قانون مداری ،برابری همه شهروندان ایرانی صرف نظر از جنسیت ،نژاد ، زبان ، قومیت ، دین ، مذهب ، طبقه یا عقیده سیاسی ،شناسایی چند فرهنگی و چند زبانی در ایران ،پذیرش و معرفی هویت شهروندی به عنوان هویت ملی برای دستیابی به همبستگی واقعی و هویت ملی موفق ،تعامل با نظام بین المللی و رعایت حسن همجواری ،عدم تمرکز و حفظ یکپارچگی سرزمینی است.

سیستم دولتی ،غیر متمرکز و حفظ یکپارچگی سرزمینی

جریان سوم شهروندی باور به نظام فدرالی در ایران دارد نظامی که منجر به توزیع عادلانه قدرت ،ثروت، خدمات و امکانات بین مناطق مختلف ، توسعه و رشد همه جانبه کشور، رفاه شهروندان ایرانی ،افزایش مشارکت آنها در اداره کشور، جلوگیری از استبداد و تمرکز قدرت و ثروت خواهد شد که به نوبه خود منجر به دمو کراسی و ممانعت از دیکتاتوری می گردد ، اما جریان های مذکور نظر به ماهیت اقتدار گرایانه خود بر نظام متمرکز و تک ساخت که قدرت سیاسی یگانه و تقسیم‌نشده‌ای در پهنه جغرافیایی ایران حاکم است و تمام تصمیمات و دستورات بر همه بخش ها و در تمام حوزه ها ازپایتخت هدایت شود تاکید دارند که این امر منجر به تبعیض و نابرابری در تقسیم قدرت ، ثروت، خدمات و امکانات گردید .

حوزه فرهنگ

جریان سوم شهروندی،در حوزه فرهنگ باور به تنوع فرهنگی و زبانی دارد و همه گروه های فرهنگی و زبانی و مذهبی را دارای حقوق برابر می داند و بر خلاف گفتمان ناسیونالیستی ،اسلامگرا و کمونیسیم در پی یکسان سازی فرهنگی نمی باشد.

جریان سوم شهروندی حقوق فرهنگی را که بخشی از حقوق شهروندی است چنان وسیع می داند که با تمام جنبه های زندگی شهروند در ارتباط است و شیوه زندگی، مذهب ،عقیده، عرف ، ارتباطات و اطلاعات،تولید تکنولوژی ،هنر،ادبیات،موسیقی ،نقاشی ،زبان، هویت، آموزش و پرورش،سنت های فرهنگی،پوشش وشیوه های لباس و آرایش،عادات ورسوم ،بناهای تاریخی،صنایع دستی و سایر ساخته های بشری،توسعه فرهنگی،انتشارکتب متعدد،ساخت موزه،آثارادبی،هنری وفرهنگی شفاهی و کتبی ،حق بقای فیزیکی و فرهنگی، حق تشکیل اجتماعات و شناسایی با یک اجتماع فرهنگی، حق بر هویت فرهنگی، حق برخورداری از میراث مادی و معنوی، آزادی مذهبی و عمل به آن، آزادی عقیده و بیان و اطلاعات، آزادی انتخاب نوع آموزش و تعلیم آن، حق مشارکت در توانا سازی رویه های فرهنگی را شامل می شود.

جریان سوم شهروندی ازدیگرحقوق فرهنگی شهروندان حق برخورداری از محیط زیست فرهنگی و فیزیکی، حق بر توسعه بومی، حق مشارکت در زندگی فرهنگی و خلاقیت ارتباطات غیرکلامی،آیین هاومراسم، ورزش هاو بازی ها،ساخت بناهاباتوجه فرهنگ بومی،رسم های ازدواج،غذا ،زندگی خانوادگی ،سرگرمی های اوقات فراغت ،فرهنگ اقلیت های قومی و زبانی گرفته تا داشتن حق تعلیم و تربیت،تربیت بدنی رایگان،اموزش همگانی،حق استفاده از زبان های قومی درمطبوعات وتدریس ادبیات انها در مدارس در کنار زبان رسمی،تالیف کتب با زبان قومی و مذهبی و چاپ و انتشار آنها،حفاظت از فرهنگ و زبان اقلیت ها،حق دست یابی به فرهنگ و زبان اکثریت،حق داشتن سنت ها وشیوه های زندگی متفاوت ، حق داشتن ارتباطات فرهنگی ، احترام به تفاوت های قومی ، مذهبی و فرهنگی ،القای برابری و عدم تبعیض نژادی در کتب درسی و برابری در اموزش ،شرکت در حیات فرهنگی ،هدایت فعالیت های فرهنگی و دسترسی به میراث فرهنگی،هنری و تاریخی می داند.

دولت رفاه

جریان سوم شهروندی در مدیریت اقتصادی تحقق دولت رفاه را بارزترین اهداف خود قرار داده دولتی که با برنامه و سیاست‌های منظم و هوشمندانه‌ حداقل های زندگی و رفاه اقتصادی و معیشتی، ایجاد اشتغال ، امکانات بهداشتی و درمانی، بیکاری و بازنشستگی، تأمین مسکن و خدمات آموزشی ،تفریحات سالم و شاد از حین تولد تا مرگ برای همه شهروندان ایرانی دولت تامین و به همه شهروندانی که به هر دلیل نتوانند هزینه‌های خود را تأمین کنند یاری‌رسانی می‌کند ، حال آنکه تحقق چنین دولتی علی رغم چهار دهه مورد توجه و اهتمام جریان های مذکور قرار نگرفته است.

شعار جریان سوم شهروندی

ما همه انسانیم ماهمه برابریم ( برغم تمام تفاوت ها )، ما همه انسانیم ماهمه خواهان زندگیم ( زندگی مسالمت آمیز ، شاد ، رفاه و خوشبختی )، ماهمه انسانیم ماهمه آزادیم ( ما همه آزادیم هر آنچه می خواهیم را باور کنیم).

اهمیت روزهای جهانی

جریان سوم شهروندی به عنوان جریان انسان گرای شهروندی اهمیت بسیاری به روزهای جهانی می دهد و روزهای جهانی را اساساً ابزاری قدرتمند برای گسترش آگاهی و آموزش عموم شهروندان در مورد مسائل بهداشتی، اجتماعی یا سیاسی و یا به عنوان جشن دستاوردهای بشردوستانه در نظر می گیرد و مناسبت‌های مختلفی از سوی سازمان ملل را برای افزایش آگاهی و گسترش دانش در مورد یک موضوع جهانی یا موضوعی که بر بخش وسیعی از مردم در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد ، می داند و روزهای جهانی را فرصتی برای آموزش عموم مردم در مورد موضوعات مهم، بسیج منابع و اراده سیاسی برای رسیدگی به مشکلات جهانی و جشن گرفتن و ترویج دستاوردهای انسانی مورد اهتمام قرار می دهد تا علاوه بر دولت‌ها، بخش‌های جامعه مدنی و خصوصی، مؤسسات آموزشی و شهروندان به طور کلی، روز جهانی را نقطه شروعی برای فعالیت‌های آگاهی‌بخش در مورد موضوع و اهداف آن روز قرار دهند.

حقوق زبانی و شناسایی چند فرهنگی

جریان سوم شهروندی که مبانی فکری خود را بر اساس مکتب انسان گرای ،شهروندی ، آزادی و اسناد بین المللی حقوق بشر می داند باهدف کمک به حفظ تنوع فرهنگی و زبانی و چندزبانگی باور به چند فرهنگی و حقوق زبانی برابر همه شهروندان دارد ،حق برابری عادلانه زبانی و تصحیح عدم توازن‌های زبانی به‌عنوان عامل محوری در احترام و تضمین همه‌جانبه حقوق بشر و شهروندی شهروندان ایرانی به‌موجب اصول ۱۵، ۱۹، ۲۲ و ۲۳ قانون اساسی، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، اعلامیه جهانی حقوق زبانی، میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کنوانسیون حقوق کودک و اعلامیه حقوق اشخاص متعلق به اقلیت‌های ملی یا قومی، دینی و زبانی می داند.

جریان سوم شهروندی حق به رسمیت شناخته شدن شخص به‌عنوان عضوی از یک جمعیت زبانی، حق شخص برای استفاده از زبان خود در مکان‌های خصوصی و عمومی، حق شخص برای استفاده از نام خود، حق شخص برای ایجاد مناسبات و پیوند با دیگر اعضای جمعیت زبانی مبدأ خود، حق شخص برای حفظ و گسترش فرهنگ خود ،حق گروه‌های زبانی برای آموخته شدن زبان و فرهنگشان، حق گروه‌های زبانی برای دستیابی به خدمات فرهنگی، حق گروه‌های زبانی برای برخورداری از بودجه ملی برای تأسیس فرهنگستان و ترویج و نشر زبان، حق گروه‌های زبانی برای حضور برابر زبان و فرهنگ‌هایشان در رسانه‌های ارتباطی، حق گروه‌های زبانی در دریافت توجه و اعتناء نهادهای حکومتی و در روابط اجتماعی-اقتصادی تهیه‌شده به زبان خود ،حق تدریس و آموزش ادبیات زبان‌های محلی و قومی درمدارس ودانشگاه‌های کشور‌‌،حق دانش آموزان و دانشجویان گروه‌های زبانی برای آموختن زبان و فرهنگشان‌‌، حق دانش آموزان و دانشجویان گروه‌های زبانی برای دستیابی به خدمات فرهنگی‌‌، حق دانش آموزان و دانشجویان گروه‌های زبانی برای حضور برابر زبان و فرهنگ‌هایشان در نظام آموزشی‌‌، حق دانش آموزان و دانشجویان گروه‌های زبانی در دریافت توجه و اعتناء نظام آموزشی را از حقوق زبانی شهروندان می داند.

نه به خشونت

نه به خشونت ،روش کنشگری مدنی مسالمت آمیز ،خشونت پرهیز ، آگاهانه ،ارادی ،معنادار و هدفمندی که مورد توجه کنشگران برای تغییر وضعیت موجود با ده ها شیوه عملی جریان سوم شهروندی برای دستیابی به اهداف می باشد.

جریان سوم شهروندی بر این باور است که راهکارهای نه به خشونت متنوع و کاربردی هستند که بنا به شرایط و اوضاع واحوال موجود مورد استفاده کنشگران تغییرخواه قرار می گیرد از سکوت ، اعتصابات صنفی ، اعتراض مدنی ،تجمع مدنی ، تحصن مدنی ، تظاهرات و راهپیمایی ،عدم استقبال از مسئولان ،تحریم کالاها ، سخنرانی های عمومی تا کنشگری در فضای مجازی به شیوه های جمع آوری امضاء ،هشتگ در شبکه های اجتماعی ،توئیت ،ريتوييت ، کامنت ،لایک و پروفایل هماهنگ را شامل می شود.

جریان سوم شهروندی کنشگری نه به خشونت را روشی می داند که به وسیله آن کنشگران که انفعال و تسلیم را نپذیرفته و کنشگری را ضروری می دانند ، می توانند کنشگری مدنی بدون خشونت خود را با انتخاب یکی از ده ها روش آن انجام دهند.

تغییر نظام اموزشی و پرورشی

جریان سوم شهروندی ،جریان مدنی خواهان تغییر نظام اموزشی و پرورشی کنونی برای پرورش انسان جدید و شهروندان توسعه یافته و پویای آگاه به حقوق و تکالیف شهروندی و نسلی باور به شهروند بودن دارد بنابراین باید حقوق بشر و شهروندی را در کتاب‌های درسی به دانش‌آموزان آموزش داده و براساس این مفاهیم پرورش داده شوند تا دانش آموزان ضمن آشنایی با حقوق بشر و شهروندی،انتقال این آموزش‌ها،ارتقای سطح روحیه شهروندباوری ، قانون‌مداری و رعایت حقوق دیگران ، نسلی از شهروندان توسعه یافته ایرانی پرورش داده می شوند که زمینه رشد و توسعه همه جانبه کشور ،رعایت‌‌، تضمین‌‌، حمایت و اجرای حقوق بشر و شهروندی‌‌، تحقق آزادی‌ها ،حاکمیت قانون ،دموکراسی ،تقویت و توسعه فرهنگ حقوق شهروندی ، تحکیم روابط مسالمت آمیز و برابری ، نفی تبعیض و تعصب ، گسترش فرهنگ انسان دوستی و قانونمداری گردند.

بازنگری همه جانبه قانون اساسی

جریان سوم شهروندی ،جریان تغییر است که باور به بازنگری همه جانبه قانون اساسی برای گذراز قانون اساسی معمولی به قانون اساسی شایسته که بر مبنای آموزه های حقوق بشرو شهروندی ، آزاديهای بنیادین، حاکمیت شهروندان، قانونمداری، انصاف ،عدالت ،برابری ،صلح پایدار و همزیستی جهانی عادلانه دانسته که حقوق و آزادی ها و ارزش های انسانی شهروندان ایرانی بدون توجیه و تفسیر به رسمیت شناخته شده واقدامات و تصمیمات نهادهای حاکمیت و مقامات بطور شفاف منطبق با حقوق بشر و شهروندی می داند که بدین جهت دراین بازنگری باید اصولی از قانون اساسی معمولی کنونی اصلاح و برخی حذف و اصول جدید به این سند عالی الحاق گردد.

تبعیض مثبت

جریان سوم شهروندی ،جریان مدنی تغییر که خواهان تبعیض مثبت نسبت به زنان ، کارگران، معلمان، دانشجویان ، جوانان ، اقوام ، اقلیت‌های مذهبی و دینی و دیگر گروه های حاشیه ای به جهت اهمیت ویژه ای که برای شناسایی و دستیابی به حقوق این گروه ها دارد تا با این تبعیض مثبت این گروه های اجتماعی که طی چندین دهه حقوق آنها مورد توجه قرار نگرفته بود با دیگر شهروندان برابر شوند.

حکمرانی خوب

جریان سوم شهروندی برخلاف ویژگی های حکمرانی غیردموکراتیک و استبدادی ، تبعیض آمیز و نابرابر ، بی اعتنا به حقوق بشر و آزادی ها شهروندان و جنگ و نزاع در روابط خارجی جریان های اسلامگرا ، ناسیونالیسم و کمونیسم باور به حکمرانی خوب دموکراسی خواه ،آزادی گرایانه ، برابری خواه، توسعه اقتصادی و رفاه ، متعهد به احترام و تضمین حقوق و آزادی های شهروندان ،پرورش انسان جدید و صلح طلب و داشتن روابط مسالمت آمیز با کشورها و تعامل با نظام بین الملل است.

ارکان جریان سوم شهروندی

جریان سوم شهروندی که با محور انسان و شهروند و براساس آموزه های حقوق بشر و شهروندی بنیان گذاری شده ،دارای ارکانی است ؛که شهروندان پویا با توجه حس مسئوليت پذیری خود، ضمن ادای کلیه وظایف و مسئوليت هاى فردى ،بطور داوطلبانه توانایی های خود را جهت کمک به پیشرفت و بهبود جامعه ،شهر و کشور مورد بهره برداری قرار می دهند؛ تا با توجه به تخصص ،استعداد ، تمايل يا داشتن وضعيت مشابه با عضويت در سازمان های مردم نهاد ،شورایاری ها یا گروه های خودیاری برای تحقق منافع و اهداف مشترک ،مشارکت در فعالیت های اجتماعی برای پیشرفت جامعه،شهر و کشور،تلاش برای ارتقاء آگاهی حقوق شهروندی ،توسعه و تقویت و نهادینه کردن مفهوم مسئوليت پذیری شهروندی در قالب ارکان ثلاثه این جریان فعالیت می نمایند.

جریان سوم شهروندی جریان روشنگری،توانمندسازی، سازواری مدنی، فرمان مدنی و مطالبه گری غیر متمرکز‌، داوطلبانه، مشارکتی و خودگردان که دارای تعریف‌، اهداف، ارکان و اصولی است که با محوریت شهروند و بر مبنای حقوق بشر و شهروندی و مسئولیت پذیری شهروندان ایرانی بنیان گذاری شده و برای تحقق دولت حقوقی فعالیت می نماید،این جریان ازسازواری ( ائتلاف ) مدنی سازمان‌های مردم نهاد‌‌، گروه‌های خودیاری‌‌، شورایاری‌ها‌‌، فعالان حقوق بشر و شهروندی – زنان-مدنی –فرهنگی- اجتماعی-محیط زیستی‌‌، معلمان‌‌، کارگران‌‌، هنرمندان‌‌، نویسندگان‌‌، دانشجویان‌‌، جوانان‌‌، اقوام و اقلیت‌های مذهبی و دینی برای تحقق آنها فعالیت می‌ کند.

جریان سوم شهروندی بر این واقف است که هر یک از سازمان های مردم نهاد،گروه های خودیاری، شورایاری ها، فعالان حقوق بشر و شهروندی ،زنان،مدنی ،فرهنگی، اجتماعی، محیط زیستی ، کارگران، معلمان، کارگران، هنرمندان، نویسندگان ، دانشجویان، جوانان،اقوام، اقلیت‌های مذهبی و دینی به تنهایی قادر به تاثیر گذاری بر نهادها ،مقامات، مسئولين برای تحقق حقوق ،خواسته ها، مطالبات ،اهداف ،حفظ منافع شهروندان ، ثروتها ،منابع عمومی و رعایت قوانین و مقررات نخواهد بود بلکه سازواری ( ائتلاف )مدنی آنها در قالب جریان سوم شهروندی به عنوان یک جریان مدنی برای تحقق حقوق بشر و شهروندی امری حیاتی است این سازواری مدنی ضمن غیر سیاسی شدن حقوق ،مطالبات و خواسته ها قدرت تاثیری را ارتقاء داده و امکان تحقق آنها را فراهم می سازد.

جریان سوم شهروندی ارکان خود را آنچنان فراگیری می داند که تمامی سازمان های مردم نهاد،گروه های خودیاری، شورایاری ها، فعالان حقوق بشر و شهروندی ،زنان،مدنی ،فرهنگی، اجتماعی، محیط زیستی ، کارگران، معلمان، کارگران، هنرمندان، نویسندگان ، دانشجویان، جوانان،اقوام، اقلیت‌های مذهبی و دینی را در یک جنبش سراسری گرد آورد جنبش رنگین‌کمان حقوق شهروندان ایرانی که هر گروه اجتماعی حقوق ،مطالبات و منافعش درآن قرار گرفته و در این بسیج اجتماعی سهیم باشد. این سازواری (ائتلاف مدنی) منجربه شکل گیری شبكه گسترده‌اي از روابط اجتماعي و فرهنگي در راستای دستیابی به حقوق شهروندی ،آزادی های بنیادین ،شیوع تفکر حقوق بشر و شهروندی ،تحقق هویت شهروندی به عنوان هویت ملی،مشارکت واقعی شهروندان ایرانی در اداره کشور، تامین و تضمین حقوق زنان،حفظ موجودیت وانسجام و سلامت وهویت وحقوق گروه های اجتماعی اعم ازکارگران، زنان، جوانان، اقوام، اقلیت‏ها وغیره در قبال تحرکات عمدی و تحولات عادی نهادهای دولتی یا عمومی را موثر می داند.

جریان سوم شهروندی

ارکان جریان سوم شهروندی

سازمان های مردم نهاد：

سازمان های مردم نهاد اولین رکن از ارکان ثلاثه جریان شهروندی است.سازمانی که توسط گروهی ازشهروندان برای تحقق اهداف مشخص درقالب یکی ازفعالیتهای اجتماعی،فرهنگی و…بصورت داوطلبانه فعالیت می نمایند. این سازمانها مردمی می باشند. امانحوه فعالیت آنهابگونه ای است که با دو جریان اصلاحات و اصولگرا ودستگاه های دولتی وعمومی وبخش خصوصی ارتباط داشته وبرتصمیمات واقدامات آنهاتاثیرگذار می باشند.بیشترسمن ها غیرانتفاعی می باشند وبا کمک‌های مردمی یاسازمانهای دولتی فعالیت می نمایند.سازمانهای مردم‌نهادبرای رسیدن به اهداف متفاوت و متعددی فعالیت می‌کنند که در جهت تحقق اهداف فرهنگی،اجتماعی یاسیاسی اعضاوشهروندان جامعه فعالیت می کنند ازمهمترین فعالیتهای این سازمانهامی توان به فعالیتهای مرتبط بامحیط‌زیست،حقوق بشر وشهروندی،بهداشت ورفاه،بهبودوضعيت آموزش و پرورش،مقابله بااعتیاد وموادمخدر،ارائه خدمات حمایتى ازحقوق اطفال وزنان،شفافيت عملكردنهادها ى عمومى و دولتى،نظارت همگانی برعملکرد مدیران،مقابله باآلودگی ها ،ارتقا وافزایش تقبل مسئوليت اجتماعى شهروندان ،مبارزه باتبعيض نژادی ، رشد پذیرش درونی تفاوتها،نظارت عمومی و حاکمیت قانون اشاره کرد.تعداد این سازمانها و وسعت فعالیت آنهاباتوجه به میزان آگاهی ومطالبه گری شهروندان تحدید می گردد و هرچه این آگاهی بیشترباشد تعداد سازمانها و وسعت فعالیت زیادتر واهداف آنهاطیف وسیعی ازموقعیت‌های سیاسی واجتماعی را در بر می‌گیرد.

نهاد شورایاری：

یکی دیگر ازارکان ثلاثه جریان شهروندی است نهاد شورایاری نهادی غیر دولتی ،غیر متمرکز ، غیر سیاسی، داوطلبانه، مشارکتی و خود گردان است که اعضای آن توسط شهروندان محله انتخاب و به‌صورت داوطلبانه فعالیت می نمایند تا بعنوان شهروندانی پویا رابط بین اهالی محله و مدیران شهری عمل نمایند و مردمی ترین نهاد را تشکیل می دهند این نهاد ،همگانی بودن مشارکت در ساختار قدرت بعنوان یکی از اصول پایه ای مردم سالاری را محقق می سازد که بموجب آن بیشترین شمار ممکن از شهروندان در امور عمومی و قدرت سیاسی مشارکت می نمایند.

گروه های خودیاری ：

سومین رکن جریان شهروندی گروه های خودیاری است که در نتیجه ارتقاء مسئولیت های اجتماعی شهروندان در جوامع پدیدار شدند وعبارت‌اند از گروه‌های باز، خودگردان و کوچکی که به فواصل منظمی یکدیگر را ملاقات می‌کنند و فعالیت اصلی آن‌ها کمک دوجانبه است .اعضای گروه های خودیاری که از وضعیت مشابهی برخوردار می باشند برای تحقق منافع و اهداف مشترک یا رویارویی با مخاطر جمعی گردهم می آیند ، در این گروه ها معمولا سلسله مراتبی وجود ندارد و اعضا بصورت مشارکتی فعالیت می نمایند.اعضای گروه های خودیاری شناورند و ممکن برای مدتی کوتاه یا بلند در گردهمایی گروه خودیاری شرکت نمایند. این گروه ها با کمک مالی یا هدایایی اعضای آنها فعال می باشند و از درآمدهای ثابتی برخوردار نیستند ، در این گروه ها آرمان های اخلاقی حاکمیت دارد .از مهمترین ویژگیهای گروه های خودیاری سهیم شدن اعضا در ارائه اطلاعات و تجربیات شخصی با دیگر اعضای گروه است و ویژگی دیگر این گروه ها کار در طرح های معین می باشد که بموجب آن اعضا برای رسیدن به هدفها و آرمان خود بصورت تعاونی فعالیت می نمایند .

مسعد سلیتی
معرف جریان سوم شهروندی

اصول جریان سوم شهروندی

اصول جریان سوم شهروندی

اصول حاکم بر جریان سوم شهروندی قواعد و هنجارها و ارزش‌های هستند که جریان سوم شهروندی بر آنها استوار می‌باشد این اصول نه تنها مقررات این جریان را می‌سازند بلکه هنجارهای حاکم بر آن نیز می‌باشند دراین حالت جریان سوم شهروندی نه تنها برپایه این اصول استوار است بلکه حتی رشد وتوسعه آن نیزبه استواری اصول ذیل وابسته است، به باور این جریان اصول ذیل مبنای وضع قوانین واعلامیه و رفتارها است که مبنای وضع حقوق وآزادی های شهروندان ورابطه مدیران و مسئولین با شهروندان می‌باشد و از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا که این اصول اضافه بر اینکه بعنوان قواعد و ارزش‌هایی که نحوه و محدوده حقوق شهروندان را بیان می‌کند باعث خواهد شد که مدیران و مسئولین دولتی دراتخاذ تصمیمات واقدامات خود این اصول را که بعنوان ارزش‌ها وهنجارهای حاکم جامعه هستند مدنظر قرارداده و این اصول به حمایت ازحقوق شهروندان دربرابرقدرت دولت منجرخواهد شد. شد. اصول ذیل بعنوان بنیان و اساس جریان سوم شهروندی هستند که برپایه آنهااستوار است ورشد و توسعه آن به این اصول وابسته است.

۱– اصل انسان گرایی:

این اصل تاکیدی بر مجوریت انسان و تضمین و احترام به ارزش‌های انسانی و حفظ حقوق و کرامت انسان دارد، به‌موجب این اصل اومانیست‌ها موظف به مراقبت از همه بشریت از جمله نسل‌های آینده هستند انسانیت به این معناست که هر فردی باید زندگی آبرومندانه‌ای داشته باشد که حقوق و کرامت خود را حفظ کند و بتواند به سطح زندگی قابل قبولی دست یابد. این اصل تأکیدی بر ارزش‌های اخلاقی و انسانی و خرد و عقلانیت انسانی، اعتقاد به آزادی و اختیار انسان، اهمیت دادن به تجربه و دانش تجربی، تلاش برای ایجاد تعادل بین پیشرفت علمی و ارزش‌های انسانی، توجه به مسائل زیست‌محیطی و اخلاق زیستی و تأکیدی بر آموزش و پرورش انسان‌محور است

این اصل مبتنی بر این دیدگاه است که همه انسان‌ها شایسته احترام و کرامت هستند و باید با آنها براین اساس رفتار شود؛ بنابراین، انسان‌دوستان برای پیشبرد رفاه کل بشریت تلاش می‌کنند ،این برعکس ذهنیت «ما در برابر آنها» است که مشخصه اسلام گرایی و ناسیونالیسم است. اومانیست‌ها هر گونه نژادپرستی و تعصب را رد می‌کنند و تبعیض بر اساس ویژگی‌هایی مانند رنگ پوست، نژاد ، قومیت ، زبان ، دین ،مذهب، اصل و نسب یا محل تولد بیزار هستند و معتقد به احترام و حمایت از حقوق بشر همه انسان ها از جمله حق آزادی مذهب و عقیده هستند.

به‌موجب این اصل ،اومانیسم‌ها از دموکراسی و حقوق بشر حمایت می‌کند و بر هدف توسعه کامل هر انسانی تأکید می‌نمایند و بر این باوراند که دموکراسی و توسعه انسانی موضوعاتی حق هستند، انسان‌گرایی به ارتقاء حقوق انسانی و احترام به هر فرد بدون تبعیض تأکید می‌کند و حکومت‌های مبتنی بر این مکتب تمایل به اجرای قوانینی دارند که حقوق انسانی را حفظ کرده و تضمین‌کننده رفاه و آزادی افراد باشند. مکتب انسان‌گرایی به توسعه فردی و اجتماعی توجه دارد. این مکتب معتقد است که بهبود شرایط زندگی و ایجاد فرصت‌های برابر برای همه اعضای جامعه منجر به حکمرانی خوب است.

حکومت‌های مبتنی بر مکتب انسان‌گرایی تمایل دارند تا به تأمین نیازهای اساسی انسانی مانند آب، غذا، مسکن، آموزش و بهداشت بپردازند. ارزش، حیثیت و استقلال فرد و حق هر انسانی برای داشتن بیشترین آزادی ممکن سازگار با حقوق دیگران را تأیید می‌کند. اومانیست‌ها موظف به مراقبت از همه بشریت ازجمله نسل‌های آینده هستند

اومانیسم عقلانی است و به دنبال استفاده خلاقانه از علم هست، به‌موجب این اصل راه‌حل مشکلات جهان در اندیشه و عمل انسان و با به‌کارگیری روش‌های علم و تحقیق آزاد در مسائل رفاهی با رعایت ارزش‌های انسانی است…

به موجب این اصل ،انسان‌گرایان اصرار دارند که آزادی شخصی باید با مسئولیت اجتماعی ترکیب شود، اومانیسم به دنبال ساختن جهانی بر اساس ایده فرد آزاد مسئول جامعه است.

۲-اصل شهروند باوری:

شهروند باوری به مفهوم احترام به حقوق یکدیگر و عمل به مسئولیت‌های شهروندی در قبال جامعه و شهر مربوط می‌شود. به‌نوعی، فردی که به این اصول پایبند باشد و در امور مدنی و اجتماعی مشارکت فعال کند، به‌عنوان یک شهروند معتبر شناخته می‌شود. این مفهوم ریشه در تفکر ارسطو دارد که می‌گوید شهروند کسی است که در امور شهری و قضایی شرکت می‌کند.

۳– اصل آزادی:

آزادی‌ها شامل طیف وسیعی از حقوق شهروندان ازجمله حق حیات در همه ابعاد، امنیت، آزادی و مصونیت از مسکن، آزادی آموزش، آزادی اخبار و اطلاعات، آزادی بیان، آزادی حرکت، آزادی احزاب و تشکیلات، آزادی‌های اقتصادی و مادی، آزادی‌های اجتماعی، آزادی کار، آزادی تشکل، آزادی عقیده و مذهب، آزادی بیان و حق محاکمه عادلانه، حق حفظ حریم خصوصی و حق غرامت در صورت آسیب رساندن به دیگران، حق اعتراض مسالمت‌آمیز، حق رأی، حق مشارکت و انتخاب، حق عبادت و حق شخصیت آزادی، حق برابری در ازدواج و حقوق کودکان، آزادی اعتراض است. حمایت از آزادی‌های عقیده، اندیشه، بیان، احزاب، اجتماعات، انتخابات آزاد و عادلانه، مدنی-سیاسی- اقتصادی–اجتماعی و فرهنگی، مطبوعات، اعتراضات و راهپیمایی و تضمین بهره‌مندی از این آزادی‌ها از بارزترین تعهدات دولت نسبت به حقوق و آزادی‌های شهروندان ایرانی است.

۴-اصل دموکراسی:

اصل دموکراسی در مفهوم وسیع‌تر که نظام فکری و فرهنگی جامعه را در برگرفته و زمامداران و شهروندان به آن باور و عمل می‌کنند، فرهنگ سیاسی و اخلاقی که در آن مفاهیم مربوط به‌ضرورت انتقال قدرت به‌صورت مسالمت‌آمیز و دوره‌ای با برگزاری انتخابات شفاف_آزاد و عادلانه و احترام به حقوق و آزادی‌های اساسی، حاکمیت قانون و اصول تفکیک قوا، استقلال قوه قضائیه، برابری، شفافیت، شایستگی و پاسخگویی، آزادی احزاب و تجمعات و مطبوعات، تکثرگرایی مشهود باشد.

۵– اصل انتخابات شفاف-آزاد و عادلانه و گردش مسالمت‌آمیز قدرت:

برگزاری انتخابات به‌نحوی‌که منطبق با معیارهای جهانی انتخابات آزاد و عادلانه باشد. بی‌طرفی کامل حاکمیت، احترام به اصل برابری نامزدها، اتخاذ تدابیر لازم در دستیابی به انتخابات شفاف، آزاد و عادلانه، حق دستیابی شهروندان ایرانی به نامزدهای انتخاباتی که به ایده‌ها، باورها یا منافع آن‌ها نزدیک‌تر باشند، حذف هرگونه نظارت استصوابی و رد صلاحیت نامزدهای انتخاباتی توسط شورای نگهبان، پذیرش نتایج انتخابات با هر رویکردی، جلوگیری از جعل، تقلب در آرای عمومی را بارزترین معیارهای انتخابات دوره‌ای شفاف، آزاد و عادلانه است.

۶– اصل جهانی بودن حقوق بشر:

به‌موجب این اصل حقوق همه انسان‌ها در تمام نقاط جهان یکسان است و باید به‌طور برابر برای همه انسان‌ها در سراسر جهان تفسیر و اجرا گردد و در هیچ نقطه‌ای حقوق بشر قابل‌تغییر، تبدیل، کاهش یا افزایش نیست، به‌موجب این اصل تفاوت‌های جنسیتی، نژادی، زبانی، دینی و فرهنگی باعث به وجود آوردن انواع مختلف حقوق بشر در جهان نمی‌شود و تنوع و تفاوت فرهنگی انسان‌ها باعث تنوع و تفاوت حقوق بشر در جهان نیست بلکه حقوق بشر برای همه انسان‌ها صرف‌نظر از همه این تفاوت‌ها در همه‌جا ثابت و یکسان است.

۷-اصل ملی بودن حقوق شهروندی:

این اصل بدین معناست که حقوق شهروندی شهروندان ایرانی در تمام نقاط کشور یکسان است و باید به‌طور برابر برای همه شهروندان کشور تفسیر و اجرا گردد و در هیچ نقطه‌ای حقوق شهروندی قابل‌تغییر، تبدیل، کاهش یا اضافه نیست و تفاوت‌های جنسیتی، زبانی، مذهبی، نژادی و فرهنگی باعث به وجود آوردن انواع مختلف حقوق شهروندی در ایران نمی‌شود و تنوع و تفاوت فرهنگی شهروندان ایرانی باعث تنوع و تفاوت حقوق شهروندی در ایران نیست بلکه حقوق شهروندی کلیه شهروندان ایرانی صرف‌نظر از همه این تفاوت‌ها در همه‌جا ثابت و یکسان است.

۸-اصل حاکمیت قانون و رعایت حقوق و آزادی‌های شهروندان:

از یک‌سو کلیه تصمیمات مدیران و کارکنان باید برمبنای قوانین و احترام به حقوق و آزادی‌های دیگر شهروندان باشد و از سوی دیگر رفتار و اقدامات شهروندان نیز بر اساس احترام به قوانین و تعامل با دیگر شهروندان برمبنای اخلاق حسنه و احترام به حقوق آن‌ها باشد.

۹-اصل برابری وعدم تبعیض در توزیع قدرت، ثروت، فرصت، خدمات و امکانات:

همه شهروندان در برابر قانون یکسان هستند و با همه آن‌ها در شرایط مشابه رفتار برابر در توزیع قدرت، ثروت، فرصت، خدمات و امکانات اعمال می‌شود و باید بدون هیچ‌گونه تبعیض نژادی، قومی، مذهبی، فرهنگی، منطقه‌ای و عقیده‌ای رفتار شود یا نمی‌توان به سبب این ویژگی‌ها کسی بهره‌برداری از حقوق شهروندی محروم یا محدود نمود.

جریان سوم شهروندی

۱۰-اصل شایسته‌سالاری:

شایسته‌سالاری در استخدام، انتصاب و ترفیع و اعطای مدیریت اصل حقوق شهروندی است که برمبنای این اصل معیارهایی همانند لیاقت، شایستگی، کاردانی، استعداد و رشد فکری، تجربه، تخصص، تعهد، کارایی، خلاقیت، مدیریت و نزاکت ملاک است.

۱۱-اصل تعهد به رعایت منافع شهروندان:

موجب این اصل ارائه خدمات مطلوب به شهروندان مهم‌ترین هدف از تأسیس نهادهای دولتی و عمومی و استخدام کارکنان است، مدیران و کارکنان متعهد هستند در تصمیم‌گیری‌ها، انجام وظایف و رفتارهای خود منافع شهروندان و مصالح عمومی را در نظر داشته و امکان دسترسی راحت‌تر و عام‌تر به خدمات را فراهم نمایند.

۱۲-اصل ارتباط و گفتگو:

ارتباط، تفاهم و اشتراک فکر و اندیشه و در معرض عموم شهروندان قرار دادن است که در جریان آن افکار بین شهروندان ردوبدل می‌شود و منجر به شناسایی افکار و اندیشه و شکل‌گیری زمینه‌های مشترک و رسیدن به فهم مشترک خواهد شد. گفتگو قلب ارتباطات و بر دیگران تأثیر بسزایی در اقناع و ترغیب و اصلاح و تغییر دیدگاه‌ها دارد.

–۱۳ اصل نظارت همگانی: نظارت عمومی شهروندان بر دولت برای جلوگیری از تضییع اموال عمومی و منابع طبیعی حفظ محیط‌زیست ارتقاء سلامت اداری و جلوگیری از انحراف دولتمردان و اجرای قوانین و مقررات و تحقق خواسته‌ها و مطالبات شهروندان است.

۱۴-اصل آزادی دسترسی به اطلاعات و شفافیت:

به‌موجب این اصل شهروندان ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی دارند. اطلاعاتی که متضمن حق و تکلیف برای مردم است باید از طریق انتشار و اعلان عمومی به آگاهی مردم برسد.

۱۵-اصل تنوع:

این اصل وجود افراد بارنگ‌ها، نژادها، قومیت‌ها، زبان‌ها، فرهنگ‌ها، ادیان، مذاهب و عقاید متفاوت دریک منطقه یا جامعه را موردپذیرش قرار داده و بر برابری حقوق و تکالیف همه شهروندان علی‌رغم تمام تفاوت‌ها تأکید می‌نماید و این تنوع را عاملی برای تفاوت در حقوق نمی‌داند.

۱۶-اصل مطالبه گری:

از مهم‌ترین اصول حقوق شهروندی اصل مطالبه گری شهروندان از مدیران و کارکنان دستگاه‌های دولتی و عمومی جهت اجرای مسئولیت‌ها و وظایف قانونی و فعالیت در محدوده اختیارات قانونی آن‌هاست.

۱۷-اصل پاسخگویی:

اصل پاسخگویی دستگاه‌ها، مدیران و کارکنان به شهروندان از اصول حقوق شهروندی است دستگاه‌های دولتی و عمومی برای ارائه خدمات به شهروندان ایجادشده است و در برابر آن‌ها پاسخگو هستند، مدیران و کارمندان مسئول تصمیمات و اقدامات خود هستند و در مورد آن‌ها به شهروندان و مراجع ذیصلاح پاسخگو می‌باشند.

۱۸-اصل قابل‌تقسیم نبودن و وابستگی تمام حقوق بشر و شهروندی:

تمام حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی اقتصادی، فرهنگی، قضایی و تأمین امنیت همه باهم حقوق بشر و شهروندی تشکیل می‌دهند و قابل‌تقسیم و تجزیه نبوده و نمی‌توان بخش خاصی از حقوق شهروندی را به‌عنوان حقوق شهروندی بپذیرند و بخش‌های دیگری را رد و از حقوق بشر و شهروندی خارج دانست. اصول و اجزاء حقوق بشر و شهروندی به همدیگر وابستگی و ارتباط داشته و یک نوع رابطه حقوقی و مفهومی وجود دارد که این رابطه در اجرا و تفسیر حقوق بشر و شهروندی بسیار حائز اهمیت است.

۱۹-اصل بردباری و تحمل‌پذیری:

این اصل بیانگر آن است که پذیرفتن تمام شهروندان آن چنانکه هستند با تمام تفاوت‌های جنسیتی نژادی قومی زبانی فرهنگی دینی مذهبی منطقه‌ای و عقیده‌ای است و خودداری از هرگونه رفتاری که در دیگر شهروندان این باور را به وجود بیاورد که تفاوت آن‌ها قابل‌قبول نیست.

۲۰-اصل عینیت حقوق بشر و شهروندی:

این اصل بدین معناست که در بررسی عملکرد حقوق بشر و شهروندی دولت‌ها باید عناصر خارجی و عینی واقعیت‌ها موردتوجه قرار گیرد.

۲۱-اصل تقسیم‌کار و نمایندگی مدیران:

در مفهوم حقوق شهروندی، مدیران دولتی همان شهروندانی هستند که با توجه به اصل تقسیم‌کار به‌عنوان مدیران و کارکنان کشوری و لشکری به نمایندگی از بقیه شهروندان در چارچوب وظایف قانونی در آن پست و مقام‌ها اشتغال دارند.

۲۲-اصل تناسب:

مدیران در تصمیمات خود باید با حقوق و آزادی‌های شهروندان توازن و تناسب داشته باشد و از اقداماتی که منجر به استبداد سلطه گردد خودداری نمایند. دستگاه‌های دولتی جهت ارائه خدمات به شهروندان تأسیس‌شده‌اند بنابراین در اتخاذ تصمیمات باید ارتباط معقول بین اهداف عمومی و تصمیمات دولت باشد.

۲۳-اصل برائت:

با توجه با این اصل شهروندان از کلیه تکلیف‌ها تعهدات و مسئولیت‌ها آزاد می‌باشند مگر اینکه در قانون مسؤولیت‌های برای آن‌ها تعیین‌شده همچنین به‌موجب این اصل شهروند بی‌گناه است تا با دلایل و مستندات جرم او در دادگاه اثبات شود.

۲۴-اصل مسئولیت‌پذیری:

به‌موجب این اصل کلیه شهروندان نسبت به جامعه و کشور و حفظ و حمایت از ثروت‌ها و منابع آن ، رعایت و احترام به قوانین و مقررات و حقوق شهروندان دیگر توسط خودشان یا نهادها و مؤسسات دولتی و عمومی و دیگر شهروندان ، مطالبه گری ،مشارکت در اداره کشور و تحقق دموکراسی و آزادی ها و حکمرانی خوب مسئولیت داشته و متعهد می‌باشند.

مسعد سلیتی

معرف جریان سوم شهروندی

اهداف جریان سوم شهروندی

اهداف جریان سوم شهروندی

جریان سوم شهروندی جریان مدنی است که با محوریت شهروند و براساس حقوق بشر و شهروندی بنیان گذاری شده و دارای اهدافی است که شهروندان پویا درقالب سازواری ( ائتلاف ) مدنی سازمان‌های مردم نهاد‌‌، گروه‌های خودیاری‌‌، شورایاری‌ها‌‌، فعالان حقوق بشر و شهروندی – زنان-مدنی –فرهنگی- اجتماعی-محیط زیستی‌‌، معلمان‌‌، کارگران‌‌، هنرمندان‌‌، نویسندگان‌‌، دانشجویان‌‌، جوانان‌‌، اقوام و اقلیت‌های مذهبی و دینی برای تحقق إنها فعالیت می نمایند.

هدف اول :توسعه انسان و شهروند و پرورش انسان جدید

ازمهم ترین اهداف جریان سوم شهروندی توسعه انسان و شهروند و پرورش انسان جدید توسعه یافته و پویا است. انسان جدید ،انسان گرا شهروندباور پیشرو که اندیشه ها ، نگرش ها و روش های وی منطبق با روح زمانه و آموزه های حقوق بشر و شهروندی و آزادی های بنیادین است. انسان جدید ، انسان توسعه یافته ای که به حقوق و تکالیف شهروندی آگاه است و اجازه تعدی به این حقوق و آزادی ها یا سلب آنها را نمی دهد ، انسان جدید بطور مسالمت آمیز با روش کنشگری مدنی تغییر در پی دستیابی به این حقوق و آزادی ها است .انسان جدید با هژمونیک کردن گفتمان جریان شهروندی به گفتمانی غالب در منظومه فکری ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی جامعه ایرانی برای تغییر اندیشه ها و گفتمان عمومی و بالطبع نگرش ها و روش ها و ایجاد درک جمعی به ضرورت استیفاء ، احترام ، رعایت ، تضمین ، حمایت و اجرای حقوق بشر و شهروندی و آزادی های اساسی فعالیت می کند.انسان جدید ، دموکراسی خواه ، انسان گرا ، شهروندباور و برابری خواه است که همه انسان ها و شهروندان را صرف نظر از رنگ ، جنسیت ، نژاد ، قومیت ، دین ، مذهب ، زبان ، طبقه اجتماعی و عقیده سیاسی دارای حقوق انسانی و شهروندی برابر می داند. انسان جدید باور به برابری جنسیتی برای آینده ای پایدار دارد و زنان را دارای حقوق انسانی و شهروندی برابر با مردان در همه حوزه های سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی ، مدنی ، قانون گذاری و مدیریتی می داند. انسان جدید دیده گاه های خود را در همه زمینه ها منطبق با آموزه های حقوق بشر و شهروندی و آزادی های بنیادین بیان می کند.

هدف دوم:تقویت روحیه مسئولیت پذیری ومشارکت شهروندان

هدف دیگر جریان سوم شهروندی تقویت روحیه مسئولیت پذیری و مشلرکت شهروندان در اداره کشور ،التزام به حقوق و تکالیف شهروندی و ایفای نقش پیشرو در فراهم کردن شرایط مشارکت عمومی در برقراری دموکراسی و فعالیتهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی واقتصادی ،کنترل وکاهش وحل آسیبهای اجتماعی وفرهنگی ،مدیریت بحران ،محیط زیست ، امور خیریه ،حفظ اموال و دارایی ها و ثروت عمومی کشور می باشد. شهروندان مسئولیت پذیر خود زمام امور را بدست گرفته و با جلب مشارکت ظرفیت های موجود و تقویت روحیه همکاری جمعی و مشارکتی برای حال و آینده خود و دیگر شهروندان و حفظ منافع و ثروتهای عمومی وبهبود اوضاع کشور و جامعه فعالیت می کنند و منتظر برنامه ریزهای سازمانهای رسمی برای حل مشکلات خود نمی باشند.

هدف سوم:افزایش نظارت عمومی شهروندان

از دیگر اهداف جریان سوم شهروندی افزایش نظارت عمومی شهروندان است که موثرترین و کارآمدترین ابزار نظارتی شهروندان بر دولت در احترام و تضمین حقوق بشر و شهروندی و آزادی های اساسی ، دموکراسی ،حاکمیت قانون ،مطالبات ،شفافیت ،پیشگیری ازوقوع جرم، مبارزه با فساد ،جلوگیری از تضیع اموال عمومی و منابع طبیعی ،حفظ محیط زیست ،ارتقاء سلامت اداری ،جلوگیری از انحراف نهادها و دولتمردان و مسئولین است که برخلاف اراده شهروندان و قوانین و مقررات و مطالبات شهروندان رفتار نكنند و از قدرت سوءاستفاده ننمایند.

هدف چهارم:ارتقاء تاثیرگذاری برتصمیمات مقامات

از دیگراهداف جریان سوم شهروندی ارتقاء تاثیرگذاری کلان یاتاثیرمستقیم برتصمیمات مقامات ومدیران دولتی وعمومی وبخش خصوصی است زیراکه شهروندان به تنهایی امکان تاثیرگذاری کلان یاتاثیرمستقیم برتصمیمات مقامات ومدیران دولتی وعمومی وبخش خصوصی راندارند اماگردهمایی شهروندان درقالب شورایاری ها،گروههای خودیاری وسازمانهای مردم نهادمختلف ومتعدد فعال درزمینه های حقوق شهروندی،اقتصادی، کارگری،حفاظت ازمحیط زیست وغیره جهت حفظ منافع شهروندان و ثروتها ومنابع عمومی قدرت تاثیری گذاری برتصمیمات واقدامات مدیران دولتی،عمومی وبخش خصوصی راافزایش داده وآنها راتحت تاثیرخواسته ومطالبات جریان سوم شهروندی که نماینده منافع مختلف جامعه هستند،قرار می گیرد.انتخابات نیزاز وجودارکان ثلاثه این جریان سازمانهای مردم نهاد،شورایاری ها و گروه های خودیاری متاثر خواهد شد زیرا که احزاب ونامزدهای انتخاباتی برای دست یابی به حکومت و قدرت و ورود به مجلس یاشوراها باید از حمایت ارکان این جریان برخوردارباشند.

جریان سوم شهروندی

هدف پنجم:افزایش روحیه مطالبه گری شهروندان و پاسخگویی مدیران

ازدیگراهداف جریان سوم شهروندی افزایش روحیه مطالبه گری شهروندان،رعایت حقوق شهروندان توسط نهادهای دولتی ،عمومی و بخش خصوصی، قانونمنداری مدیران و ادای وظایف قانونی و پاسخگویی آنها، الزام مدیران به بهبود وضعیت جامعه و بالابردن سطح رفاه، مطالبه گری در حمایت و حفاظت از منابع و ثروتهای ملی را می توان نام برد.حضورشهروندان درارکان این جریان توان وقدرت آنها درمطالبه گری درحفظ منافع جامعه وپاسخگویی مدیران نهادهای دولتی و عمومی و احزاب و نمایندگان راافزایش می دهد.سازمانهای مردم نهاد،گروه های خودیاری و شورایاری ها در قالب این جریان تضمین کننده رعایت و اجرای حقوق شهروندی و ارتقا قدرت مطالبه گری شهروندان و افزایش پاسخگویی نهادها و مدیران دولتی است.

هدف ششم :حاکمیت قانون و احترام به حقوق بشر و شهروندی

حاکمیت قانون در کشور و به رسمیت شناختن حقوق بشر و شهروندی در سطوح فردی و گروهی و هماهنگ کردن رفتارها با موازین قانونی و اصول حقوق شهروندی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی ،نهادها و مقامات دولتی و احترام دولت به حقوق بشر و شهروندی شهروندان از اهداف جریان سوم شهروندی است این جریان حاکمیت قانون در دولت و داشتن نهادهای با ساختاری موثر و شفاف در عمل و پاسخگویی به شهروندان و قانون مداری مقامات دولتی ملزم می داند به گونه ای که مدیران و مقاماتی دولتی به هر نحوی که مرتکب رفتارهایی برخلاف قانون و حقوق شهروندی شوند مورد بازخواست ومجازات قرارمی گیرند،حاکمیت قانون و رعایت حقوق دیگر شهروندان هدفی والا در جریان سوم شهروندی است که از یک سو همه فعالیت ها و وظایف و اقدامات و تصمیمات مقامات و مدیران و کارکنان دولتی و عمومی وبخش خصوصی باید بر مبنای قوانین و مقررات و رعایت و احترام به حقوق دیگر شهروندان باشد و از سوی دیگر کلیه اقدامات و رفتارهای شهروندان نیز باید براساس احترام به قوانین و مقررات مملکتی و رعایت آنها می داند.جریان سوم شهروندی دولتی را که پایبند به قانون اساسی و اقدامات و تصمیمات مقامات آن به قوانین محدود و فعالیت های خود را بنا بر قانون و قواعد حقوقی تعیین و خود آن ها،را رعایت و شهروندان را به رعایت قوانین و مقررات ملزم می نماید و همچنین از حقوق شهروندان در مقابله با اقدامات خودسرانه حفاظت و شهروندان را به طور قانونی از آزادی های اساسی برخوردار و امکان بهره مندی از دادرسی عادلانه برا رای حمایت از حقوق شهروندان فراهم می کند دولت قانوندار می داند.

هدف هفتم : محیط زیست گرایی

اهمیت مراقبت و پاسداری از محیط زیست ولزوم برنامه ریزی و توجه ویژه به اوضاع نابسامان آب، خاک، هوا، پوشش گیاهی، تنوع زیستی و منابع آب های زیرزمینی ، محیط زیست گرایی را از مهم ترین اهداف جریان سوم شهروندی قرار داده است .جریان سوم شهروندی پشتیبانی و پاسداری از محیط زیست و تصویب قوانین و اتخاذ تصمیمات و اعمال رفتارها با محور حفط سلامتی محیط و انسان ها ،پاسداری از محیط زیست وجلوگیری از آلودگی های هوا ، آب ، خاک ، از بین رفتن جنگل ها را از اهداف خود و مسئولیت دولت و شهروندان ایرانی دانسته و امنیت عمومی، توسعه پایدار ،رشد اقتصاد و کاهش حوادث طبیعی را در حفاظت از محیط زیست می داند که بطور مستقیم و غیر مستقیم، بر توسعه، پیشرفت، تحصیل، رشد فکری،سلامتی، وضعیت جسمی و روانی شهروندان ایرانی و امنیت عمومی تاثیرگذار می باشد.

هدف هشتم:مشارکت درساختار قدرت

هدف دیگر جریان سوم شهروندی مشارکت در ساختار قدرت است که باعث تقسیم قدرت می شود ونفوذ انحصاری یک گروه یاطبقه را کاهش می دهد وشهروندان پویا با عضویت در سازمان های مردم نهاد شورایاری ها و گروه های خودیاری مسئولیت های را درجامعه خویش تقبل می کنند وبوسیله آنها در ساختار قدرت مشارکت نموده و برسرنوشت جامعه تاثیر گذار خواهند بود.مشارکت حداکثری شهروندان درشکل گیری تصمیمات و سیاستهای دولتی،جلوگیری ازتمرکزقدرت دردست مقامات دولتی وتاثیرگذاری متوازن برسیاستگذاری ازاهداف مشارکت در ساختار قدرت این جریان است.

هدف نهم :دستیبابی به دولت رفاه

جریان سوم شهروندی در مدیریت اقتصادی تحقق دولت رفاه را بارزترین اهداف خود قرار داده دولتی که با برنامه و سیاست‌های منظم و هوشمندانه‌ حداقل های زندگی و رفاه اقتصادی و معیشتی، ایجاد اشتغال ، امکانات بهداشتی و درمانی، بیکاری و بازنشستگی، تأمین مسکن و خدمات آموزشی ،تفریحات سالم و شاد از حین تولد تا مرگ برای همه شهروندان ایرانی تامین و به همه شهروندانی که به هر دلیل نتوانند هزینه‌های خود را تأمین کنند یاری‌رسانی می‌کند.

هدف دهم :تحقق دولت حقوقی

هدف غایی جریان سوم شهروندی تحقق دولت حقوقی است ،دولتی را که متعهد به حقوق بشر و شهروندی و برابری حقوق انسانها می باشد و قوانین و مقررات و تصمیمات مقامات و مدیران با حقوق وآزاديهای شهروندان توازن و تناسب داشته باشد واز اقداماتی که منجر به استبداد سلطه گردد خودداری می نمایند و کلیه آنها بر مبنای قوانین واحترام به حقوق دیگر شهروندان باشد و همه شهروندان در برابر قانون یکسان هستندو با همه آنها در شرایط مشابه رفتار برابر در توزیع فرصت،قدرت و ثروت اعمال می شود و هیچگونه تبعیض نژادی، قومی ، مذهبی،فرهنگی و منطقه ای رفتار نشود یا کسی را به جهت این ویژگی ها از بهره برداری حقوق شهروندی محروم یا محدود ننماید و بطور کلی حقوق انسانی و شهروندی افراد بصورت عینی و خارجی محقق گردیده می داند.

مسعد سلیتی

معرف جریان سوم شهروندی

تعریف جریان سوم شهروندی

پس از پیروزی انقلاب در سال 1357 عمدتا دو جریان سیاسی اصول‌گرا و اصلاح‌طلب در درون جمهوری اسلامی برای کسب قدرت در قوه مجریه‌، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا باهم رقابت داشته‌اند. در این سال‌ها مدتی اصول‌گرایان و زمانی اصلاح‌طلبان پیروز رقابت‌های انتخاباتی بوده‌اند. علی رغم اینکه در طول چهار دهه قدرت سیاسی و مدیریت تصمیم‌گیری در حوزه‌های مختلف اقتصادی‌، فرهنگی‌، اجتماعی و قانونگذاری کشور در اختیار این دو جریان قرار دارد، اما تاکنون نتوانستند درتحقق رفاه‌، عدالت اجتماعی‌، ترسیم آینده جامعه و حل معضلات شهروندان و کشور و برنامه‌ریزی برای آینده‌ کشور موفق عمل کنند. غفلت بلندمدت از مسئولیت‌پذیری دوجریان ‌اصلاح‌طلب و اصول‌گرا باعث پیامدهای اجتماعی‌، اقتصادی‌، فرهنگی و زیست محیطی ناگواری در کشور شد که اعتراضات شهروندان طی چند روز در دی ماه گذشته را درخیابان‌های ایران رقم زد و این امرباعث تضعیف موقعیت این دوجریان شد و حاکمیت دوگانه ‌اصلاح‌طلبی-اصول‌گرایی تا حدی درحال ازبین رفتن است و شاهد آرایش جدیدی با ورود جریان سوم شهروندی درعرصه کشور هستیم.

جریان سوم شهروندی را می‌توان جریان حقوق بشر و شهروندی و مسئولیت‌پذیری شهروندان دانست که نه درطول(زیرمجموعه)جریان‌های مذکور و نه در عرض(مخالفت) آنها بلکه در موازات(کنار) آنها فعالیت می‌کند و دارای تفاوت هایی با دو جریان مذکور درماهیت ،گفتمان ،اصول ،اهداف، ساختار ،راهکارها و نوع فعالیت است که موجب تمایز جریان سوم شهروندی با جریان های اصولگرا و اصلاح طلب می باشد.

تعریف جریان سوم شهروندی

جریان سوم شهروندی‌‌، جریان فکری‌‌، فرهنگی‌‌، مدنی غیر متمرکز‌، غیر انتفاعی‌، داوطلبانه، مشارکتی و خودگردان با محوریت شهروند و براساس حقوق بشر و شهروندی و آزادی های بنیادین بنیانگذاری شده و دارای اهداف‌‌، اصول‌‌، ارکان و دیدگاه‌های که بر مبنای اصول و ارزش‌های حقوق بشر و شهروندی است و برای تحقق دولت حقوقی که مبشرتحقق حقوق شهروندی‌‌، قانونمداری‌‌، آزادی‌‌، تکثرگرایی‌‌، برابری‌‌، عدالت اجتماعی‌‌، تعهد‌‌، شفافیت‌‌، تنوع‌‌، مطالبه‌گری‌‌، پاسخگویی‌‌، صلح‌‌، همزیستی مسالمت‌آمیز‌‌، توسعه‌‌، مدارا‌‌، بردباری‌‌، مهرورزی‌‌، نفی تبعیض‌‌، حقوق زنان و کودکان‌‌، عدم خشونت‌‌، ارتقا مسئولیت پذیری شهروندان‌‌، شایسته‌سالاری و کرامت انسانی فعالیت می‌کند. این جریان تحقق دولت حقوقی را در اعمال پروسه متکامل گام به گام روشنگری ، توانمند سازی شهروندان ، سازواری ( ائتلاف) مدنی ، فرمان مدنی ، بازنگری همه جانبه قانون اساسی ، انتخابات شفاف،آزاد و عادلانه ، انتخاب و انتصاب مدیران توسعه یافته می داند.

جریان سوم شهروندی پاسخی عقلایی به نیازها ، خواسته ها و مطالبات شهروندان ایرانی است که در بر دارنده دیدگاه ها و راهبردهای که نشان می دهد چگونه می توان این حقوق و ازادی ها را محقق و بر تبعیض قدرت ، فرصت ، ثروت ، خدمات ، امکانات و تطبیق قانون و بی عدالتی های اجتماعی چیره شد.این جریان شهروندگرایی خود را تنها نظریه ای دانسته که برخلاف رویکردهای نژادی ، قومی ، دینی ،مذهبی ،ناسیونالیستی ، شونیستی و باستان گرایی می تواند همه شهروندان ایرانی را از هر جنسیت ، نژاد ، دین ، مذهب ، قومیت ، زبان ، فرهنگ ، منطقه جغرافیایی ،عقیده سیاسی و هر گروه اجتماعی را تحت پوشش خود گرد آورد و آنچنان فراگیر است که همه ایرانیان خود را دارای حقوق‌‌ و تکالیف یکسان و برابر، مطالبات و منافع خود را درآن مشاهده و در اداره کشور مشارکت و سهیم می داند.

جریان سوم شهروندی که با توجه به مسئولیت‌پذیری تک‌تک شهروندان در قبال سرنوشت خود و دیگر شهروندان و منافع و ثروت‌های عمومی و حال و آینده کشور و محیط پیرامونی بنیان‌گذاری شده دارای اهداف ده گانه توسعه شهروند (انسان) و پرورش همه جانبه شهروندان و مدیران توسعه یافته ،تقویت روحیه مسئولیت پذیری ومشارکت شهروندان‌‌، افزایش نظارت عمومی شهروندان‌‌، ارتقاء تاثیرگذاری برتصمیمات مقامات‌‌، افزایش روحیه مطالبه گری شهروندان و پاسخگویی مدیران‌‌، حاکمیت قانون و احترام به حقوق بشر و شهروندی ،محیط زیست گرایی ،مشارکت در ساختار قدرت،دستیابی به دولت رفاه و تحقق دولت حقوقی می باشد.

جریان سوم شهروندی دارای اصولی است که قواعد و هنجارها و ارزش‌های آن هستند‌‌، اصولی که بر پایه آنها استوار است و رشد وتوسعه جریان نیزبه استواری این اصول وابسته است به باور این جریان این اصول مبنای وضع حقوق وآزادی‌های شهروندان‌‌، قوانین‌‌، اعلامیه‌‌، رفتارها ورابطه نهادها ومقامات و مسئولین با شهروندان می‌باشد.اصل نظارت همگانی‌‌، اصل حاکمیت قانون و رعایت حقوق شهروندان‌‌، اصل برابری وعدم تبعیض درتوزیع فرصت‌‌، قدرت‌‌، ثروت‌‌، خدمات و تطبیق قانون‌‌، اصل شایسته سالاری‌‌، اصل تعهد به رعایت منافع شهروندان‌‌، اصل ارتباط وگفت‌وگو‌‌، اصل ملی بودن حقوق شهروندی‌‌، اصل آزادی دسترسی به اطلاعات و شفافیت‌‌، اصل پذیرش تنوع‌‌، اصل مطالبه گری‌‌، اصل پاسخ گویی‌‌، اصل قابل تقسیم نبودن و وابستگی حقوق بشر وشهروندی‌‌، اصل بردباری و تحمل پذیری‌‌، اصل عینیت حقوق بشر و شهروندی‌‌، اصل تقسیم کار و نمایندگی مقامات‌‌، اصل تناسب‌‌، اصل برائت و اصل مسئولیت پذیری شهروندان ایرانی اصول هجده گانه حاکم بر جریان سوم شهروندی می باشند .

جریان سوم شهروندی برخلاف جریان‌های دیگر که از گروه‌ها و احزاب سیاسی به‌وجود آمده‌اند به‌عنوان یک جریان مدنی دارای ارکانی است؛که ازسازواری ( ائتلاف ) مدنی سازمان‌های مردم سازمان‌های مردم نهاد‌‌، گروه‌های خودیاری‌‌، شورا یاری‌ها‌‌، فعالان حقوق بشر و شهروندی _ زنان_ مدنی _ فرهنگی_ اجتماعی_محیط زیستی‌‌، معلمان‌‌، هنرمندان‌‌، نویسندگان‌‌، اساتید‌‌، کارگران‌‌، دانشجویان‌‌، جوانان‌‌، اقوام و اقلیت‌های مذهبی و دینی تشکیل شده و آنها را در یک جنبش سراسری گرد آورد جنبش حقوق شهروندان ایرانی که هر گروه اجتماعی حقوق‌‌، مطالبات و منافعش درآن قرار گرفته و در این بسیج اجتماعی سهیم می داند . در این جریان همه شهروندان ایرانی نسبت به آگاهی و جلوگیری از نقض حقوق شهروندی مسئولیت فردی دارند و با توجه حس مسئولیت پذیری‌‌، ضمن ادای کلیه وظایف و مسئولیت‌هاى فردى‌‌، به‌طور داوطلبانه توانایی‌های خود را جهت دستیابی به حقوق بشر و شهروندی و آزادی‌های بنیادین‌‌، تاثیرگذاری برقانونگذار درتصویب قوانین جدید و اصلاح وبازنگری قوانین منطبق با حقوق بشر و شهروندی‌‌، ارتقای تاثیر گذاری بر نهادها‌‌، مقامات‌‌، مسئولین جهت احترام‌‌، رعایت‌‌، تضمین‌‌، حمایت و اجرای حقوق بشر و شهروندی‌‌، تحقق آزادی‌ها‌‌، مطالبات‌‌، حفظ منافع شهروندان‌‌، ثروتها‌‌، منابع عمومی‌‌، اتخاذ تمام تصمیمات و اقدامات بر مبنای اصل تناسب با حقوق بشر و شهروندی جلوگیری از اقدامات قهقرایی آگاهانه در عدم احترام‌‌، حمایت و اجرای حقوق بشر و شهروندی‌‌، حاکمیت قانون و ارتقای مسئولیت پذیری شهروندان ایرانی کمک به پیشرفت و بهبود جامعه‌‌، شهر و کشور و النهایه تحقق دولت حقوقی مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند.

جریان سوم شهروندی حقوق بشر و شهروندی و آزادی‌های شهروندان ایرانی را چنان وسیع و گسترده می‌داند که شامل کلیه حقوق فرهنگی(زبان‌‌، ادبیات‌‌، هویت قومی‌‌، دینی‌‌، سنت‌ها‌‌، لباس‌‌، هنرومطبوعات و…) حقوق اجتماعی واقتصادی(حق اشتغال‌‌، برابری در فرصتهای شغلی‌‌، کارواستخدام وبهره‌مندی از خدمات بهداشتی واجتماعی و…) حقوق سیاسی (مشارکت درتعیین سرنوشت‌‌، تصدی مناصب دولتی‌‌، آزادی احزاب وجمعیت‌ها و…) حقوق مدنی(حق آزادی بیان‌‌، مساوات در برابرقانون‌‌، ممنوعیت تبعیض و…) حقوق قضایی (دادرسی عادلانه‌‌، حق دادخواهی‌‌، حق تامین عدالت و…) حقوق تامین امنیت(حفاظت ازجان‌‌، مال‌‌، مالکیت و…) دانسته و برخورداری از آزادی‌های بنیادین‌‌، تحقق‌‌، احترام‌‌، رعایت‌‌، تضمین‌‌، حمایت و اجرای حقوق بشر و شهروندی‌‌، برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه‌‌، حق شهروندان ایرانی در دستیابی به نامزدهای انتخاباتی که به ایده‌‌ها‌‌‌، باورها یا منافع آنها نزدیک‌تر باشند‌‌، پذیرش نتایج انتخابات با هر رویکردی که باشد‌‌‌، اتخاذ تمام تصمیمات و اقدامات بر مبنای اصل تناسب با حقوق بشر و شهروندی‌‌، جلوگیری اقدامات قهقرایی آگاهانه در عدم احترام‌‌، حمایت و اجرای حقوق بشر و شهروندی وحق شکایت به جهت نقض حقوق بشرو شهروندی را بارزترین حقوق شهروندی‌‌، شهروندان ایرانی می‌داند و به تمامی شهروندان ایرانی جامعه می‌آموزد تا درباره حقوق خود آگاه و هوشیار باشند و برای حقوق خود و دیگر شهروندان نیز مطالبه‌گر بوده و از حقوق آنان دفاع کنند.

جریان سوم شهروندی توسعه شهروند و پرورش شهروندان توسعه یافته را که اگاه از حقوق و تکالیف شهروندی خویش بوده و به انها باور دارد و دارای حس مسئوليت پذیری است را مقدم بر توسعه های دیگر همچون توسعه اقتصادی، سیاسی ،عقیدتی ،نظامی و… غیر می داند ،این جریان بر این باور است که شهروندان توسعه یافته منجر به توسعه جامعه و کشور خواهند شد و انسانهای توسعه نیافته نه تنها باعث توسعه جامعه نمی شوند بلکه با اتخاذ تصمیمات و اقدامات سنتی و نادرست منجر به پسرفت جامعه می گردند و اگر این فرد توسعه نیافته در مدیریت بخش های دولتی یا عمومی یا خصوصی دارای مقام و مسئولیتى می باشد مشکلات و معضلات کلانی را برای جامعه ایجاد خواهد نمود.جریان سوم شهروندی توسعه شهروند (انسان) و تحقق دولت حقوقی را بارزترین اهداف خود می داند مفاهیمی که برای اولین بار در کشور مورد توجه یک جریان قرار گرفت .

جریان سوم شهروندی مسئولیت و مشارکت شهروندان را محدود به شرکت دوره‌ای آنها در انتخابات و راهپیمایی‌ها نمی‌داند، بلکه باید حقوق شهروندی آنها محقق شود. این جریان حاکمیت را متعلق به شهروندان دانسته و باید به آنها اعطا شود تا با مشارکت بیشتر در حاکمیت و توزیع خردمندانه قدرت، ثروت‌، فرصت‌، خدمات و تطبیق قانون محقق شود. این جریان مطالبه‌گری اجتماعی را در قالب ارکان ثلاثه سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه منافع و اهداف عمومی‌، گروه‌های خودیاری در حوزه منافع و اهداف خصوصی مشترک بین برخی شهروندان و شورایاری‌ها در حوزه مدیریت شهری می‌داند که پیش‌نیاز تحقق مطالبات اجتماعی است.

در جریان سوم شهروندی هریک از شهروندان مسئول است و به‌طور موازی جهت پیشبرد اهداف مشترک در بهبود وضعیت جامعه و کشور، حاکمیت قانون، تاثیرگذاری بر مقامات و مسئولین کشوری و لشکری، مدیران دولتی و عمومی، نمایندگان مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای اسلامی جهت اجرا و رعایت قوانین و حفظ منافع و مصالح شهروندان، رعایت حقوق شهروندی، رعایت استانداردها و کیفیت کالا، احترام به کرامت شهروندان، تامین رفاه، تحقق امنیت، اعطای حقوق فرهنگی و اجتماعی و سیاسی، عدالت اجتماعی، حاکمیت قانون‌، عدم سوءاستفاده از موقعیت شغلی مقامات و مسئولان در چپاول و غارت ثروت‌ها و منابع کشور، رعایت برابری و عدم تبعیض در توزیع فرصت‌، قدرت و ثروت خدمات و تطبیق قانون‌، پاسخگویی مقامات و مسئولان مذکور به شهروندان، افزایش نظارت همگانی شهروندان، مبارزه با فساد، ارتقای سلامت اداری، جلوگیری از تضییع اموال و ثروت‌های عمومی‌، حاکمیت شایسته‌سالاری و انتصاب مدیران توسعه یافته، مشارکت در ساختار قدرت، افزایش روحیه مطالبه‌گری و آزادی شهروندان در دسترسی به اطلاعات و تحقق شفافیت است.

جریان سوم شهروندی بر خلاف نگاه سنتی جریان‌های سیاسی ‌اصلاح‌طلب واصول‌گرا که فقط درمقابل نیروهای خود احساس مسئولیت می‌کنند و از آنها متاثر و بر آنها تاثیرگذار هستند و از منافع و ثروت‌های عمومی بهره‌برداری می‌کنند، شهروندان را ثروت واقعی و پایدار جامعه می‌داند که مالک حقیقی کشور و ثروت‌ها و منابع آن هستند که از این ثروت‌ها حمایت و حفاظت می‌کنند و شهروندان پویا درقالب سازمان‌های مردم‌نهاد‌، گروه‌های خودیاری و شورایاری‌ها را ذی‌نفعان و تاثیرگذاران واقعی جامعه می‌داند که خواسته‌ها و مطالبات مشروع آنها باید مورد لحاظ قرار گیرد، زیرا که طیف وسیعی ازجامعه پویا را شامل می‌شوند که منافع عمومی و ثروت‌های کشور را حمایت و حفاظت می‌کنند و حتی بر مسئولیت‌پذیری احزاب و نهادهای دولتی وعمومی و بخش خصوصی تاثیرگذار هستند که به پیدایش سیستم‌های مدیریتی مبتنی بر استانداردها منجر می‌شوند.

جریان سوم شهروندی پروسه رشد و توسعه و نوسازی اندیشه‌ها ، نگرش ها و رو ش ها از سنتی به توسعه یافته شهروندی است که تمام زمینه‌های جامعه را دربرمی‌گیرد و شهروندان پویا و توسعه یافته زمینه‌ساز این نوسازی اندیشه‌ها و توسعه پایدار جامعه هستند که در قالب مثلث سازمان‌های مردم‌نهاد‌، گروه‌های خودیاری و شورایاری‌ها فعالیت می‌کنند. شهروندی از منظراین جریان‌، مجموعه گسترده‌ای از فعالیت‌ها و مسئولیت‌های فردی واجتماعی است که حتی در حالت فردی ماحصل آن ترقی و پیشرفت جامعه خواهد بود و در جنبه اجتماعی مشارکت‌های اقتصادی‌، خدمات عمومی‌، فعالیت‌های داوطلبانه و دیگر فعالیت‌های اجتماعی این شهروندان پویا در بهبود وضعیت زندگی همه شهروندان موثرخواهد افتاد. شهروندان پویا باتوجه به تخصص و استعدادهای خود به طور داوطلبانه امکانات خود را جهت کمک به پیشرفت و بهبود جامعه خود با عضویت در سازمان‌های مردم‌نهاد‌، گروه‌های خودیاری و شورایاری‌ها به کار می‌گیرند و با ارائه رفتارهای جدید و نهادینه ساختن آنها در جامعه‌، نقش موثری در ایجاد و بازتولید مفهوم شهروندی ایفا کنند.

تعریف جریان سوم شهروندی

جریان سوم شهروندی جریانی است که برمبنای مسئولیت پذیری شهروندان درقبال خودوجامعه ومحیط پیرامونی بعنوان تعهدوالزام برای انجام مطلوب همه فعالیتها و وظایفی که برعهده او گذاشته شده تاعاملی اساسی برای تحقق و تسریع روند حل معضلات جامعه وتحقق رفاه و پیشرفتهای فردی واجتماعی بناشده است.مسئولیت پذیری شهروندان یعنی تعهد به اجرای وظایف ومسئولیتهای فردی و اجتماعی شهروندی و پاسخگویی در برابر خود و دیگران و مطالبه گری از دیگر شهروندان و مدیران و مسئولین است.این جریان، حقوق شهروندی را زمانی محقق می داند که مفاهیمی همچون حقوق و مسئولیت پذیری شهروندی بوجود آید و حوزه تکالیف و مسئولیتهای شهروندان نه تنها در محدوده خانواده بلکه در قالب وسیع جامعه و کشورتعریف گردد.این جریان معتقد است هرچه مسئولیت پذیری شهروندان درجامعه بیشترباشد،به همان میزان حقوق شهروندی،اجرای قوانین، قانونمداری شهروندان و مدیران،رعایت استانداردها وکیفیت کالا،احترام به کرامت شهروندان،رفاه،امنیت، آزادیهای اساسی،عدالت اجتماعی،پیشرفت و…بیشتردرجامعه محقق می گرددومنجر به هدایت فرآیندتوسعه پایدار ومحورهای آن اقتصاد،جامعه ومحیط زیست خواهد شدو روند مسئولیت پذیری جریانهای سیاسی،نهادهای دولتی وعمومی وبخش خصوصی درقبال جامعه رامحقق می سازد.مسئولیت پذیری،شهروندان را دربرابر همدیگر متعهد می سازد.

جریان سوم شهروندی یک جریان فکری نو پا است که از عمق فکری بسیار گسترده و عظیمی برخوردار است و تمام حقوق را به پشتیبانی خود به همراه دارد حقوق فطری و موضوعه منصوص در قانون اساسی ،قوانین عادی و اعلامیه های جهانی و دکترین حقوقی اندیشه جریان سوم شهروندی را پشتیبانی می کند و این نشان از اعتبار و قوت این اندیشه و اعتماد شهروندان به ان می باشد. این جریان بااندیشه ی نو ومسئوليت پذیری شهروندان جوان برای تحقق حقوق مدنی،فرهنگی،سیاسی ،اجتماعی، اقتصادی،قضایی وتامین امنیت شهروندان بنیان گذاری شده است که در پی ترویج و شیوع مفاهیم حقوق بشر و شهروندی به گفتمان فکری و فرهنگ حقوق بشر و شهروندی در بین شهروندان ایرانی و النهایه تحقق دولت حقوقی است.

جریان سوم شهروندی ،شهروندان ایرانی را صرف نظر از دین ،مذهب ،نژاد، قومیت ،زبان، فرهنگ و منطقه دارای حق بهره برداری از کلیه حقوق شهروندی و برابری و حمایت قانونی می داند و هرشهروند می تواند ضمن حفظ هویت دینی، قومی، فرهنگی، زبان، پوشش، اداب،سنتهاوانجام فعالیتهای هنری و فرهنگی خوداز تمام حقوق شهروندی برخوردارشود و تفاوت در جنسیت ، نژاد ، رنگ ، دین ، مذهب ، زبان ، قومیت یا عقیده سیاسی را عامل تفاوت در حقوق نمی داند و با اقرار به این تنوع و حفظ آن در جهت ارتقای اندیشه ها از سنتی به توسعه یافته فعالیت می کند. این جریان نظر به تنوع قومی و مذهبی در کشور بر این باور است که هویت ملی باید هویتی فراگیر‌‌، گسترده و تکثرگرایی را پذیرا و از مجموع هویت‌های متنوع فردی و گروهی قومی‌‌، مذهبی‌‌، فرهنگی و اجتماعی شهروندان ایرانی عام‌تر باشد و شهروندان علی‌رغم تمام تفاوت‌ها و تنوع خود را درهویت ملی مشترک ببینند‌‌، این همان هویت شهروندی است که هویت ملی شهروندان ایرانی را تشکیل می‌دهد‌‌، هویت شهروندی را بر مبنای حقوق بشر و شهروندی می‌داند که به برابری همه شهروندان ایرانی بعنوان اعضای یک دولت ملی تاکید دارد و این تساوی و برابری در حقوق و تکالیف شهروندی را به طور رسمی شامل همه شهروندان ایرانی علی رغم تمایز جنسیتی‌‌، نژادی‌‌، دینی‌‌، مذهبی‌‌، زبانی و قومی مورد پذیرش قرار داده است.

جریان سوم شهروندی جریان تغییری است که با محوریت شهروند و براساس حقوق بشر و شهروندی بنیان گذاری شده که برای تحقق دولت حقوقی و دستیابی به دولت رفاه فعالیت می کند.این جریان دستیابی به حقوق بشر و شهروندی،حقوق سیاسی و مدنی،حقوق قضایی وتامین امنیت،آزادی های بنیادین و برگزاری انتخابات شفاف،آزاد و عادلانه،شایسته سالاری وانتخاب وانتصاب مدیران و مقامات توسعه یافته را در دولت حقوقی وحصول حقوق اقتصادی واجتماعی،رفاه شهروندان ایرانی و رشد و توسعه اقتصادی ، اشتغال و برابری در توزیع ثروت–فرصت-خدمات و امکانات را درتحقق دولت رفاه دانسته این جریان راهکارهای قانونی‌‌، قضایی‌‌، مدنی ،سیاسی و انتخاب و انتصاب مدیران توسعه یافته را جهت دستیابی به دولت رفاه و تحقق دولت حقوقی می داند.

مسعد سلیتی

معرف جریان سوم شهروندی