مبانی شکل گیری ایران نوین

ایران، با پیشینه‌ی غنی تاریخی و فرهنگی خود، در گذر زمان با چالش‌ها و تحولات زیادی مواجه شده است ،برای رهایی از چالش‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی ،فرهنگی و سیاسی و شکل گیری ایران نوین لزوم تجدید نظر در اصول بنیادی کشور امری ضروری و غیرقابل‌انکار است.

جریان سوم شهروندی بر این باور است ،در عصر کنونی، ضرورت ظهور یک ایران جدید که براساس مبانی انسان‌گرایی و احترام به حقوق بشر ،حقوق شهروندی ،لیبرالیسم ،سکولاریسم ،دموکراسی ،انتخابات آزاد و عادلانه ،برابری ،هویت شهروندی و انسانی ،تکثرگرایی ، حسن هم‌جواری و تعامل با نظام بین الملل ، زبان انگلیسی به عنوان زبان رسمی ،فدرالیسم جغرافیایی و یکپارچگی سرزمینی ،نظام جمهوری و لغو سربازی اجباری بنا شود، بیش از پیش احساس می‌شود . این مهم، نیازمند بازنگری جامع در تمامی ابعاد فکری ، فرهنگی ،اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور بوده و ایران نوین را با نگاهی نو و براساس مبانی جدید بنیان گذاری کنیم.

انسان‌گرایی و حقوق بشر

انسان‌گرایی به عنوان یکی از ارکان بنیادی ایجاد جامعه‌ای مدرن و پیشرفته، باید در مرکز سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های کشور قرار گیرد. این مکتب فکری به تأکید بر حقوق بشر و شناسایی این حقوق برای تمامی افراد، بدون هرگونه تمایز نژادی، مذهبی یا جنسیتی، می‌پردازد. در راستای تحقق این اهداف، ضروری است که در ایران جدید شهروندانی توانمند و آگاه پرورش یابند که نسبت به حقوق خود آگاهی داشته و در پی احقاق آن‌ها باشند. احترام به حقوق بشر و ارزش و کرامت انسان باید در تمامی جوانب زندگی فردی و اجتماعی گنجانده شود و به عنوان یکی از اصول اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران محسوب گردد تا همه شهروندان احساس کنند که حقوق اولیه و آزادی‌های فردی آن‌ها به معنای واقعی کلمه مورد شناسایی و حمایت قرار گرفته است .

حقوق شهروندی

تاسیس ایران جدید باید بر مبنای آموزه‌های شهروندی و مسئولیت‌پذیری ایستادن یابد، زیرا مشارکت فعال در اداره کشور یکی از ارکان اساسی توسعه و پایداری جامعه محسوب می‌شود. ضرورت دارد بستری فراهم شود که در آن افراد نه تنها حقوق خود را بشناسند، بلکه در ابراز وظایف اجتماعی و سیاسی خود نیز توجه و حساسیت لازم را داشته باشند. این رویکرد قادر است دموکراسی را تقویت کرده و حاکمیت مردم را تحقق بخشد، که خود به ساختاری مناسب برای رشد و پیشرفت کشور منتهی می‌شود. ایران جدید بر آن است تا با تأکید بر حقوق و مسئولیت‌های شهروندی، نقش فعال و موثری برای شهروندان در اداره کشور تعریف کند و در این فرآیند، آگاهی سیاسی و مشارکت عمومی را به عنوان ابزارهای کلیدی برای دموکراسی و توسعه پایدار مدنظر قرار دهد. شهروندان با درک مسئولیت‌های خود می‌توانند در فرآیند تصمیم‌گیری و نظارت بر نهادهای دولتی شرکت نموده و به تحقق عادلانه و شفافیت در مدیریت کشور یاری رسانند.

لیبرالیسم

لیبرالیسم به‌عنوان یکی از اصول کلیدی در شکل‌دهی به ایران جدید، بر آزادهای فردی، حقوق بشر، حق انتخاب و تساوی در برابر قانون تأکید دارد. این اندیشه به ترویج ارزش‌هایی همچون تحمل، دموکراسی و استقلال فردی می‌پردازد و به‌عنوان یک چارچوب نظری در برابر استبداد و سرکوب اجتماعی قرار می‌گیرد. پذیرش این مکتب فکری به‌عنوان یک اصل کلیدی در سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری کشور، نه‌تنها می‌تواند به شکل‌گیری دولت‌های دموکراتیک کمک کند، بلکه بر فرآیند بازسازی و توسعه پایدار ایران جدید نیز تأثیر شایان‌توجهی خواهد داشت.

مبانی شگل کیری ایران نوین

مبانی شگل کیری ایران نوین

سکولاریسم

سکولاریسم به عنوان یک اصل اساسی در ایجاد یک ایران جدید، به جدایی دین از دولت اشاره دارد و برای تحقق آزادی مذهبی در جامعه‌ای با تنوع فرهنگی و مذهبی از اهمیت بالایی برخوردار است. این اصل می‌تواند به تضمین حقوق تمامی شهروندان در بیان آزادانه باورها و اعتقادات خود کمک کند و زمینه‌ساز عدم تبعیض بر اساس دین یا مذهب گردد. نظام سکولار قادر است جامعه‌ای متنوع و پویا به وجود آورد که در آن همه افراد از حق انتخاب و آزادی مذهبی برخوردار باشند.

دموکراسی

ایران جدید باید توجه ویژه‌ای به دموکراسی به‌عنوان یکی از اصول اساسی خود داشته باشد. دموکراسی فراتر از برگزاری انتخابات آزاد و شفاف، نیازمند تقویت نهادهای مدنی و مردم نهاد است که قادر به نمایندگی صدای مردم و نظارت بر سیاست‌های دولت باشند. برگزاری مکرر انتخابات آزاد، شفاف و عادلانه، به تأیید مستمر قدرت سیاسی از سوی مردم می‌انجامد و این انتخاب‌ها مبنای مشروعیت نظام سیاسی را تشکیل می‌دهند. بدین ترتیب، دموکراسی به‌عنوان رکن اصلی هر نظام سیاسی، زمینه‌ساز مشارکت فعال و آگاهانه شهروندان خواهد بود.

گردش قدرت و انتخابات آزاد و عادلانه

گردش قدرت و انتخابات آزاد و عادلانه در ایران جدید، از الزامات اساسی تحقق دموکراسی و حقوق شهروندی به شمار می‌آید. این فرآیند به معنای انتقال مسالمت‌آمیز قدرت سیاسی از یک نسل به نسل دیگر است و باید به عنوان یکی از اصول کلیدی در ساختار دموکراتیک کشور مورد توجه قرار گیرد. برگزاری انتخابات شفاف و عادلانه، زمینه‌ساز مشارکت فعال شهروندان و تقویت نهادهای مدنی خواهد بود و در نهایت، موجب تقویت پایه‌های دموکراسی و پاسخگویی در جامعه می‌شود.

اصل برابری

حاکمیت اصل برابری، یکی از ارکان بنیادین هر نظام سیاسی دمکراتیک به شمار می‌رود. در یک ایران جدید، لازم است که برابری تمامی شهروندان، فارغ از جنسیت، نژاد، مذهب یا هر ویژگی دیگر، به‌طور قاطع تضمین گردد. این امر مستلزم پذیرش هویت شهروندی به عنوان هویت ملی و تحقق حقوق برابر برای همه شهروندان بدون هیچ‌گونه تمایزی است. تنها در این صورت است که می‌توان به تحقق عدالت و انسجام اجتماعی در کشور امیدوار بود.

هویت شهروندی و انسانی

هویت شهروندی و انسانی به عنوان هویت ملی در ایران جدید باید با جدیت تقویت گردد. این هویت باید فراتر از تعلقات قومی و مذهبی تعریف شود و از هرگونه تبعیضی، چه در زمینه ادیان و چه در زمینه نژاد، به طور قاطع اجتناب گردد. تنها با تکیه بر هویت شهروندی می‌توان همبستگی و پیشرفت اجتماعی را در کشورمحقق کرد و زمینه را برای رشد حقوق بشر و عدالت اجتماعی فراهم ساخت.

تکثرگرایی و تنوع

تکثرگرایی و تنوع سیاسی ، فکری ، فرهنگی ،مذهبی و قومیتی در ایران جدید به عنوان یک سرمایه ملی می‌بایست مورد توجه قرار گیرد. با توجه به این کثرت نه تنها احترام به این تنوع ضروری است بلکه بایستی در سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای لحاظ شود. ایجاد فضای مناسب برای مشارکت فعال همه گروه‌های سیاسی و اجتماعی و اقوام در ساختار قدرت، می‌تواند به تقویت همبستگی اجتماعی و ارتباط مثبت میان آنها کمک کند. امری که منجر به شناسایی و پذیرش این تنوع و توسعه هویت‌های گوناگون در کنار حفظ هویت ملی یاری رساند.

حسن هم‌جواری و تعامل با نظام بین‌الملل

در عصر حاضر، حسن هم‌جواری و تعامل با نظام بین‌الملل از اصول بنیادین برای پیشرفت ایران جدید به شمار می‌رود. کشور ما باید با ایجاد پل‌های ارتباطی مؤثر با دیگر ملل، به دنبال همکاری‌های سازنده و احترام به قوانین بین‌المللی باشد. این رویکرد نه تنها موجب تقویت روابط دوستانه با همسایگان خواهد شد، بلکه بستر مناسبی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی فراهم می‌آورد. همچنین، پایبندی به اصول دیپلماتیک و تعامل مثبت با کشورهای دیگر، الزامات جدی این دوران هستند که می‌توانند به پیشبرد منافع ملی و ارتقای جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی منجر شوند.

زبان انگلیسی به عنوان زبان رسمی

زبان انگلیسی به عنوان زبان رسمی در کنار زبان فارسی، ابزاری مؤثر برای تسهیل تعاملات بین‌المللی و پیشرفت فرهنگی و علمی در ایران به شمار می‌آید. یادگیری این زبان به ایرانیان این امکان را می‌دهد تا به منابع و اطلاعات جهانی دسترسی پیدا کنند و با ایده‌ها و تجربیات متنوعی آشنا شوند که می‌تواند افق‌های فکری آنان را گسترش دهد. همچنین، این زبان به تقویت دیالوگ فرهنگی کمک کرده و فضایی برای همزیستی و تفاهم میان ملت‌ها فراهم می‌آورد. ترویج انسان‌گرایی و حقوق بشر از طریق مطالعه به زبان انگلیسی، موجب ارتقاء ارزش‌های انسانی و فرهنگی در جامعه خواهد شد. بنابراین، تلاش‌های مشترک دولت، نهادهای آموزشی و جامعه مدنی برای آموزش و گسترش زبان انگلیسی ضروری است.

فدرالیسم جغرافیایی و یکپارچگی سرزمینی

فدرالیسم جغرافیایی به عنوان ابزاری مؤثر برای مدیریت تنوع فرهنگی و جغرافیایی ایران مطرح می‌شود. این سیستم به مناطق مختلف کشور این امکان را می‌دهد که در امور محلی خود تصمیم‌گیری کنند و در عین حال، با حفظ یکپارچگی سرزمینی، امنیت ملی را تأمین نمایند. یکپارچگی سرزمینی، که از ارکان اساسی امنیت ملی محسوب می‌شود، باید با احترام به حقوق اقوام و فرهنگ‌های گوناگون همراه باشد. در این راستا، فدرالیسم می‌تواند به توزیع عادلانه‌تر قدرت و منابع کمک کرده و بستر مناسب‌تری برای همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام مختلف فراهم آورد.

نظام جمهوری

شکل حکومت بر اساس نظام جمهوری در ایران جدید، به حکمروایی خوب و دموکراتیک و انتخاب دوره‌ای رهبران دولت کمک شایانی می‌کند. این نظام، با تأکید بر مشارکت شهروندان در فرآیند تصمیم‌گیری، قابلیت ایجاد محیطی دموکراتیک و پاسخگو را فراهم می‌آورد. به این ترتیب، شهروندان می‌توانند نقش فعالی در تعیین سرنوشت خود ایفا نمایند و به تحقق ارزش‌های دموکراتی ‌ همکاری کنند.

لغو سربازی اجباری

لغو سربازی اجباری به عنوان پیام صلح و گامی عالی در راستای ایجاد یک ایران جدید، چشم‌انداز مثبتی را به همراه دارد. با تبدیل خدمت نظامی به یک سیستم داوطلبانه، این ایده تقویت می‌شود که ارتش و پلیس در خدمت مردم هستند و می‌توانند منابع را به نحو بهتری برای بهبود وضعیت سربازان اختصاص دهند. این تغییر شرایطی را فراهم می‌آورد که شامل بهبود اوضاع معیشتی و حقوق و دستمزد برای افسران و اعضای نیروهای مسلح است. در نتیجه، به ایجاد یک ارتش قوی و ملی کمک شایانی می‌شود و در نهایت نیک بختی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را برای جامعه به ارمغان خواهد آورد.

مسعد سلیتی

معرف جریان سوم شهروندی